Polska ma najniższą średnią przypadków nielegalnego kopiowania multimediów w Europie – wynika z raportu1 Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO). Badanie koncentrowało się na trzech kategoriach treści: muzyka, film i telewizja. Nasz kraj plasuje się na samym dole „rankingu” ze średnią 3,8 przypadków piractwa w miesiącu na osobę. Najbliższy wynik do Polaków osiągnęli jedynie Niemcy – 3,9 przypadków. Trzecie miejsce od dołu zajmuje Finlandia z wynikiem 4,8. W 2020 roku przeciętny użytkownik internetu w UE korzystał z pirackich treści 5,9 razy miesięcznie. Niechlubnymi liderami zestawienia są państwa bałtyckie – Łotwa, Estonia i Litwa. Jak wskazują badacze, od 2017 roku odnotowuje się spadek piractwa cyfrowego w odniesieniu do wszystkich rodzajów treści. Z wyjątkiem tymczasowego wzrostu piractwa filmowego wiosną 2020 roku, piractwo zmniejszyło się o 20 proc. w 2018 roku, o 6 proc. w 2019 roku i o 34 proc. w 2020 roku. Dostęp do pirackich treści Europejczycy uzyskują najczęściej poprzez nielegalne serwisy streamingowe. Spada jednak popularność bezpośredniego pobierania plików i korzystania z sieci torrent. Co ciekawe, od 2020 roku odnotowuje się coraz więcej przypadków tzw. ripowania, czyli lokalnego zapisywania multimediów z oryginalnych nośników, co stało się też dominującą metodą piracenia muzyki. Najczęściej pirackim rodzajem treści jest telewizja, która w 2020 roku stanowiła 70 proc. wejść na strony internetowe naruszające prawo. Na film przypada 20 proc., a na muzykę – pozostałe 10 proc. wejść. Najczęstszym typem urządzenia wykorzystywanym do uzyskania dostępu do pirackich filmów i telewizji jest komputer stacjonarny, natomiast w przypadku muzyki znacznie częściej wykorzystuje się urządzenia przenośne. Zbadano również czynniki, które mogą mieć wpływ na konsumpcję treści pirackich w danym kraju. Czynniki te obejmowały zmienne społeczno-ekonomiczne (poziom dochodów, wykształcenie, nierówności społeczne, bezrobocie); zmienne demograficzne, takie jak odsetek młodych ludzi w populacji; zmienne związane z cechami danego rynku, w tym wielkość rynku, zakres infrastruktury internetowej i liczba legalnych ofert dla różnych rodzajów treści oraz postawy wobec naruszeń własności intelektualnej. Wśród czynników społeczno-gospodarczych największy wpływ na konsumpcję treści pirackich ma poziom dochodu na mieszkańca. Jak wskazano, w porównaniu z 2019 roku większa dostępność legalnych ofert i wiedza obywateli na temat tych ofert wpłynęła na spadek piractwa. Ale o ile dostępność legalnych ofert jest intuicyjnie ważna, istotne są również ich ceny w stosunku do dochodów. Jak przyznali badacze, czynnikiem, który zasługuje na dalsze zbadanie, jest indeks siły egzekwowania praw autorskich w różnych państwach członkowskich. Indeks ten nie był brany pod uwagę w obecnym badaniu. I gdyby go uwzględniono, być może Polska nie miałaby tak zaskakująco dobrych not. Oto przykład: wciąż brak rozstrzygnięcia w dwóch sprawach, których głównym bohaterem jest Chomikuj.pl. Wydawcy kontra Chomikuj.pl 19 listopada 2012 roku w biurze podawczym Sądu Okręgowego w Warszawie (Wydział Gospodarczy przy Czerniakowskiej 100) został złożony pozew grupowy 15 wydawców przeciwko właścicielowi serwisu Chomikuj.pl. W procesie przeciwko administratorowi portalu Chomikuj.pl – FS File Solutions Ltd., grupa wystąpiła z roszczeniem o zaniechanie naruszania ich praw autorskich przez administratora Chomikuj.pl. W pierwszej fazie postępowania Sąd Okręgowy uznał, że sprawa może zostać rozpoznana w postępowaniu grupowym. Postanowienie to zostało zaskarżone przez pozwanego. Sąd Apelacyjny nie zgodził ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, uwzględnił zażalenie i odrzucił pozew wydawców, uznając, że oświadczenia wydawców o przystąpieniu do grupy są wadliwe. Postanowienie to Sądu Apelacyjnego zostało zaskarżone przez wydawców do Sądu Najwyższego, który uwzględnił skargę kasacyjną, stwierdzając, że stanowisko Sądu Apelacyjnego było zbyt formalistyczne a oświadczenia o przystąpieniu do grupy złożone przez wydawców są prawidłowe i  spełniają wymagania określone w  ustawie o  dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Reprezentantem w postępowaniu grupowym jest wydawnictwo Wolters Kluwer S.A. Poprosiliśmy więc o  komentarz w sprawie aktualnego statusu sprawy adw. Ewę Adamską-Pietrzak z tej oficyny. – Niestety, nie mamy dobrych wiadomości – sąd cały czas rozpatruje kwestie natury formalnej i w zasadzie nie jesteśmy w ogóle we właściwej fazie postępowania.  Ostatnie czynności procesowe podejmowane były we wrześniu br.: wpłynęło zażalenie pozwanego na postanowienie dotyczące rozpoznania nowych żądań grupy. Nasz reprezentant (Kancelaria Wierciński Kwieciński Baehr) wniósł odpowiedź na to zażalenie i szczęśliwie, wskutek powyższego, sąd wydał postanowienie sądu o oddaleniu zażalenia. Tym samym cały czas czekamy, aż postępowanie wejdzie w fazę merytorycznego rozpoznania sprawy – tłumaczy Ewa Adamska-Pietrzak. Wydawcy kontra nielegalny obrót Od Pauliny Maślak-Stępnikowskiej i Julii Jewgraf z WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr sp.j. nasza redakcja otrzymała bardzo obszerne wyjaśnienie sprawy: – Wydawcy zrzeszeni w ramach Polskiej Izby Książki pozostają od 2012 roku w sporze sądowym z administratorem serwisu Chomikuj.pl. Serwis działa w  charakterze wirtualnego dysku zewnętrznego, na którym użytkownicy mogą umieszczać i udostępniać dowolne pliki. Serwis czerpie znaczące dochody z opłat związanych z nieautoryzowaną dystrybucją treści, która narusza majątkowe prawa autorskie osób trzecich, w tym wydawców. Sprawa wciąż oczekuje na rozstrzygnięcie merytoryczne. Na tle toczącego się postępowania dostrzegalne są dwa kluczowe problemy. Pierwszy z nich dotyczy braku pełnej implementacji przez Polskę unijnych przepisów dotyczących egzekwowania praw własności intelektualnej, drugi zaś – możliwych problemów z wykonaniem antycypowanego wyroku – administratorem portalu jest bowiem podmiot z  siedzibą w Belize City, co sprawia, że pozostaje poza zakresem jurysdykcji unijnej i efektywnych mechanizmów egzekucyjnych. Na skutek braku wdrożenia do polskiego porządku prawnego art. 8 ust. 3 dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 roku w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i  pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym2, który nakłada na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, aby podmioty praw autorskich mogły wnioskować o wydanie nakazu przeciwko pośrednikom, których usługi są wykorzystywane przez stronę trzecią w celu naruszenia praw autorskich lub pokrewnych, skuteczna walka z piractwem internetowym jest w praktyce bardzo utrudniona. Pojęcie „pośrednika” zastosowane w  przepisie dyrektywy obejmuje szeroki krąg podmiotów, z których usług mogą korzystać naruszyciele. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE wydanym w sprawie C-314/12 UPC Telekabel Wien3 do pośredników zalicza się również dostawców usług dostępu do internetu. W konsekwencji sąd może nakazać zablokowanie określonej strony internetowej. W związku z brakiem pełnej implementacji dyrektywy w Polsce, wystąpienie z podobnym wnioskiem jest praktycznie niemożliwe. Wykluczenie dostawcy z kręgu podmiotów, przeciwko którym można wydać nakaz sądowy – z czym mamy do czynienia w Polsce – istotnie ogranicza efektywne dochodzenie ochrony podmiotów praw autorskich. Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z  raportem „Piractwo w Internecie – straty dla kultury i gospodarki. Analiza wpływu zjawiska piractwa internetowego na …