Jak głosi chińskie przysłowie: „Lepiej zobaczyć coś raz, niż słyszeć o tym tysiąc razy”. Mamy ogromną nadzieję, że zaprezentowane w niniejszym artykule publikacje, które w tym roku zostały uhonorowane Nagrodą Magellana, zachęcą Państwa do odwiedzenia opisywanych miejsc. Szczególnie że przygód i zachwytów nie musimy szukać w dalekich krajach, czasami są tuż za rogiem, wystarczy sięgnąć po przewodniki, które rekomendujemy, spakować plecak i… w drogę! W tym roku nagrodziliśmy wiele tytułów poświęconych weekendowym wypadom po Polsce, czyli na tzw. city breaki. Autorzy tych publikacji zadbali o to, aby pojawiło się w nich jak najwięcej ciekawych i nieoczywistych miejsc, propozycji nietuzinkowych form spędzania wolnego czasu. Z wielu wartościowych pozycji mogą wybierać w tym roku miłośnicy wędrówek górskich. Amatorów dobrego jedzenia czeka natomiast prawdziwa eksplozja smaków. A poznawanie krajów poprzez kuchnię to nie tylko odkrywanie smaków i produktów, ale także kontakt z ludźmi pełnymi pasji. Przypomnijmy, że ideą Nagród Magellana przyznawanych przez „Magazyn Literacki KSIĄŻKI” jest wyróżnianie wydawców wartościowych – pod względem merytorycznym i graficznym – książek turystycznych. W tym roku do konkursu zgłoszono podobnie jak przed rokiem blisko 80 tytułów, które nadesłały oficyny wydawnicze, ale też instytucje kultury oraz jednostki samorządowe. Komisja konkursowa przyznała 10 nagród głównych i 20 wyróżnień. Tegorocznych laureatów Nagród Magellana wyłoniło jury w składzie: Beata Lewandowska-Kaftan (podróżniczka, autorka przewodników), Mirosława Łomnicka (dziennikarka), Piotr Dobrołęcki (redaktor naczelny „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”), Ewa Tenderenda-Ożóg (zastępca redaktora naczelnego „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”, redaktor naczelna dwutygodnika „Biblioteka Analiz” i serwisu Rynek-ksiazki.pl) i Ewa Zając (sekretarz). Tytuł WYDARZENIE ROKU przyznano publikacji „Street Art Polska” Pawła Kwiatkowskiego (Arkady). Autor tego monumentalnego pionierskiego dzieła jest eseistą, tłumaczem (m.in. Jonathana Carrolla, ale i Alvina Tofflera czy Philipa Zimbardo), z wykształcenia zaś – historykiem i socjologiem. Na stronach jego publikacji spotkamy rodzimych artystów należących do światowej czołówki street artu, którzy z powodzeniem tworzą w Stanach Zjednoczonych, Nowej Zelandii, Francji czy Holandii. Są tu zaprezentowani i abstrakcjoniści, i malarze wykorzystujący motywy ludowe, jak na przykład wycinanki, stosujący różne techniki, więc nie tylko graffiti, ale też instalacje wykonywane ze stali, kamienia, drewna czy ceramiki. Możemy podziwiać prace o mocnej wymowie społecznej, a z drugiej strony utrzymane w stylistyce kreskówek, komiksów czy hiperrealizmu. Czytelnicy z pewnością rozpoznają bardzo znane dzieła jak np. „Dziewczynka z konewką”, ale są też zdjęcia murali, które już nie istnieją, bo budynki, na których się znajdowały, zostały wyburzone. Autor przedstawia artystów i artystki (kobiety w tym środowisku stanowią zdecydowaną mniejszość) z rozmaitych zakątków Polski – Warszawy, Trójmiasta, Wrocławia, Poznania, Katowic czy Bielska-Białej, ale też tych, którzy na stałe osiedlili się za granicą: w Atenach czy Berlinie. Z każdym ze swoich bohaterów rozmawiał twarzą w twarz. Sylwetkom twórców towarzyszą barwne fotografie prezentujące ich dzieła, a doskonałym uzupełnieniem całości są kody QR, odsyłające do dodatkowych materiałów, stron internetowych twórców, ich profili na Instagramie czy do filmów na YouTubie. Pod tym względem książka jest multimedialna i wielowymiarowa. Album imponuje nie tylko zawartością, lecz także jakością druku i starannością opracowania. Nagrodę główną w kategorii PRZEWODNIK KIESZONKOWY otrzymała publikacja Piotra Jabłońskiego „Korfu i Zakynthos. Kefalonia, Itaka, Lefkada, Paksos. Przewodnik light” (ExpressMap). Podróże do Grecji są bardzo popularne wśród polskich turystów. Tym razem czytelnik otrzymuje zbiór informacji o malowniczych Wyspach Jońskich. Każda z nich ma odrębny charakter, przewodnik zaś będzie pomocny w wybraniu tej właściwiej, w zależności od naszych preferencji. Można na wyspach spędzić czas na plażowaniu, imprezowaniu czy fotografowaniu, bo urokliwych miejsc tu nie brakuje, jak i bardziej aktywnie – na pieszych czy rowerowych wycieczkach, nurkowaniu czy winobraniu. Przewodnik ukazał się w serii „light”, jest kompaktowy, ale przy tym dostarcza sporą dawkę wiedzy. Znajdziemy tu wszystkie warte odwiedzenia miejsca, a także 13 atrakcyjnych tras zwiedzania, do tego informacje turystyczne i znakomitej jakości fotografie. W kategorii PRZEWODNIK ILUSTROWANY nagrodę główną zdobyła publikacja Izabeli Nowek „Albania, Kosowo, Macedonia Północna. 3 w 1” (ExpressMap). To praktyczny informator, nowoczesny, zaopatrzony w dwustronną, laminowaną mapę samochodową w skali 1:300 000. W jednym tomie zaprezentowano największe atuty Albanii, Kosowa i Macedonii Północnej – historię i kulturę, atrakcje i przyrodę. Przewodnik zawiera mnóstwo informacji turystycznych, ciekawostek, przydatnych adresów. Warto zwrócić uwagę na dział poświęcony młodemu krajowi, jakim jest Kosowo, które w 2010 roku ogłosiło niepodległość. Do końca 2019 roku kraj ten był uznawany przez 98 państw, w tym 23 z 27 państw Unii Europejskiej. Podróżowanie do Kosowa jest bezpieczne i nie nastręcza trudności, warto więc bliżej go poznać. Począwszy od Prisztiny i kosmicznego gmachu Biblioteki Narodowej, po Park Narodowy Gór Przeklętych i wąwóz Rugowa. Ogromnym walorem publikacji są również znakomitej jakości fotografie. Seria „3 w 1” gwarantuje doskonałe i kompleksowe przygotowanie do podróży. W tej kategorii wyróżniono cztery publikacje: „Polska. Ucieczki z miasta. Ilustrowany przewodnik weekendowy” (Bezdroża), „Polska z pomysłem. Miasta i miasteczka” Beaty i Pawła Pomykalskich (Bezdroża), „Gdzie w Polsce do miasta. Przewodnik po niezwykłych i nieoczywistych miejscach w największych miastach Polski” Katarzyny Węgrzyn (Znak) i „Slow przewodnik. Beskid Niski” Katarzyny Zaparaniuk (wydawnictwo SBM). „Polska. Ucieczki z miasta” to kontynuacja sprawdzonego formatu, który zapoczątkowała publikacja „Warszawa. Ucieczki z miasta” Malwiny i Artura Flaczyńskich, uhonorowana w poprzedniej edycji konkursu nagrodą główną. W tomie znajdziemy 75 propozycji wycieczek po naszym kraju i to jedno- lub dwudniowych – od Półwyspu Helskiego, Gdyni, przez Puszczę Notecką i Kampinoski Park Narodowy, po Karpacz, Śnieżkę, Beskid Niski i Bieszczady. Można wybierać w zależności od preferencji: relaks nad wodą, w lesie, zwiedzanie czy spędzanie aktywnie czasu z rodziną. Obok krótkiej historii, ciekawostek i anegdot zawarto tu też informacje przydatne (opis drogi dojazdu, gdzie zjeść obiad, gdzie przenocować). Bardzo praktyczny poradnik, z mnóstwem grafik i zdjęć. „Polska z pomysłem. Miasta i miasteczka” Beaty i Pawła Pomykalskich to świetnie wydany i bogato ilustrowany przewodnik, który zachęca do podróżowania po naszym kraju do nieoczywistych, pozornie niepozornych miejscowości. Z każdego województwa autorzy wybrali dosłownie po kilka miasteczek z malowniczymi rynkami, uroczymi zamkami, starymi budynkami fabrycznymi, zachwycającymi zabytkami i skarbami architektury. Oczywiście nie zabrakło lokalnych historii i pomysłów na urozmaicenie wycieczek. W sumie zaprezentowano ok. 90 miast i miasteczek – od Bolesławca, Chełmna, Cieszyna, przez Leżajsk, Moryn i Pszczynę, po Zwierzyniec i Żyrardów. Przewodnik zachwyca także dużą liczbą fotografii. Katarzyna Węgrzyn w przewodniku „Gdzie w Polsce do miasta. Przewodnik po niezwykłych i nieoczywistych miejscach w największych miastach Polski” też podąża tropem wyjątkowych miejsc, tyle że zlokalizowanych w dużych metropoliach: w Białystoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu. W każdym rozdziale znajdziemy historię miasta i plan, muzea, parki, podziemia (jeśli są), punkty widokowe, rozrywki dla dzieci i inne atrakcje, których nie można przegapić. Autorka zadbała o szereg informacji praktycznych, takich jak polecane noclegi, restauracje (także z podaniem zakresu cen i wskazówki, czy można przebywać w nich z psem), czy też godziny otwarcia muzeów. Ciekawostką są instaspoty, czyli miejsca, w których warto zrobić zdjęcie, jeśli chcemy je zamieścić w mediach społecznościowych. W Warszawie to uliczka Kamienne Schodki czy ogród na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej, w Białymstoku to murale, a we Wrocławiu – tunel w Afrykarium. Wszystkie informacje podane w syntetycznej i przejrzystej formie, autorka, pasjonatka podróży, zatroszczyła się o każdy detal. „Slow przewodnik. Beskid Niski” Katarzyny Zaparaniuk to już zupełnie inny przewodnik i to nie tylko pod względem formatu, choć jego wymiary odbiegają od tradycyjnych. W tym przypadku chodzi o oczarowanie opowieścią, zachęcenie do niespiesznych wędrówek, odkrywania wielokulturowego oblicza regionu czy wręcz kontemplowania krajobrazu, czyli zgodnie z tytułem – poznawania Beskidu Niskiego w rytmie slow. Autorka opowiada o takich miejscowościach jak Grybów, Binczarowa, Łosie, Lipowiec czy Radocyna. Jest też i rozdział o Wołowcu, gdzie siedzibę ma wydawnictwo Czarne i gdzie mieszka pisarz Andrzej Stasiuk. W innym miejscu przeczytamy o Mirosławie Nahaczu, artyście związanym z beskidzką prowincją, który niestety zmarł w bardzo młodym wieku. Jedną z bohaterek książki jest wieś Nowica, w której autorka wspólnie z mężem prowadzi ekologiczną winnicę. „Slow przewodnik” to nie tylko historie o miejscach, ale przede wszystkim o mieszkańcach Beskidu, tych, których już nie ma, jak i obecnych. Znakomitym dopełnieniem są fotografie. W kategorii PRZEWODNIK DLA AKTYWNYCH jury nagrodą główną uhonorowało serię wydawnictwa Bezdroża „ActiveBook”, na którą składa się sześć tytułów: „Bieszczady pełne wrażeń” Martina Martingera, „Tatry i Podtatrze pełne wrażeń” Jana Krzeptowskiego-Sabały i Krzysztofa Bzowskiego, „Mazury i Warmia pełne wrażeń” Malwiny i Artura Flaczyńskich, „Polskie morze pełne wrażeń” Beaty i Pawła Pomykalskich, „Sudety pełne wrażeń” Marcina Winkiela oraz „Jura Krakowsko-Częstochowska pełna wrażeń” Krzysztofa Bzowskiego. To publikacje napisane przez znakomitych podróżników i przewodników, dzięki czemu można mieć pewność, że nie przeoczymy miejsc wartych poznania. Każdy tom zawiera szereg tras spacerowych i rowerowych, a także szlaków kajakowych po opisywanych regionach, ale też wiele innych dodatkowych propozycji dla aktywnych, jak zwiedzanie w siodle, z lotu ptaka czy na nartach. Każdy szlak opatrzono szczegółowymi informacjami, jak długość i czas potrzebny na jego przebycie, oznaczono też czytelnie charakter trasy, aby każdy mógł dobrać wyprawę do swoich preferencji: czy interesują go zabytki techniki, widoki, czy folklor. Publikacje mają nowoczesny layout, QR kody odsyłające do map i dobrej jakości fotografie. Wyróżniono trzy publikacje: „Moje Karpaty. 10 gór z charakterem” Moniki Witkowskiej (Bezdroża), „Polskie wybrzeże Bałtyku i niemiecka część Zalewu Szczecińskiego” Marcina Palacza (Nautica) oraz „Mikrowyprawy z Warszawy. 57 nieoczywistych wycieczek, które uratują twój weekend” Moniki Masalskiej i Seweryna Masalskiego (Znak). W 2014 roku nasza redakcja uhonorowała nagrodą specjalną Monikę Witkowską – zapaloną podróżniczkę (odwiedziła około 180 krajów świata), dziennikarkę piszącą o podróżach i aktywnym spędzaniu czasu, pilotkę wycieczek zagranicznych i przewodniczkę wypraw trekingowych, żeglarkę, wielką miłośniczkę gór, zdobywczynię Korony Ziemi. Jej opowieści o wyprawach w góry wysokie czyta się z wielką przyjemnością, dzięki niej z wygodnego fotela można „zdobyć” wiele szczytów. Tym razem jednak to niższe góry znalazły się w centrum jej zainteresowań. W książce „Moje Karpaty. 10 gór z charakterem” opisała eskapadę przez …