W dwadzieścia lat po wielkim rynkowym boomie, etapach rozkwitu i podupadania rynku książek, zdałoby się, że obecnie w sprzedaży mamy (mieliśmy) już wszystko. A jednak, wystarczy wejść do księgarni i spróbować znaleźć książkę o ulubionym gatunku muzyki czy wykonawcy. Trzeba sporo się natrudzić. Niekiedy wręcz trudno oprzeć się wrażeniu, iż ten obszar rynku wydawniczego coś ominęło. Tu gdzie powinny rodzić się fortuny — wszak rynek muzyczny to potężna machina biznesowa — wydawnictwa nadal pozostają bardziej domeną pasjonatów. Kilku, którym jakoś funkcjonować tu się udaje. Rynek książek muzycznych to obszar bardzo szeroki i zróżnicowany. Wielu z pewnością na początek nasuną się słuszne skojarzenia z rozmaitymi kompendiami, historycznymi retrospektywami czy biografiami. Do tego dochodzą publikacje z tekstami, śpiewniki, nuty, opracowania naukowe i wreszcie rozliczne podręczniki — szkolne, samouczki i „dla zaawansowanych”. To jednak zbyt wiele, aby ogarnąć wszytko „na raz”. Tym bardziej, że każdy z tych obszarów rządzi się odmiennymi prawami. Zostańmy zatem przy biografiach i monografiach. Tutaj wszakże rysuje się także wyraźna linia podziału — na muzykę klasyczną i popularną. To również odmienne publikacje i zupełnie inny klient. A jako, że na początku mowa była bardziej o popie, skoncentrujmy się właśnie na tym, co ma szansę przyciągnąć uwagę masowej publiczności. Dla wytrwałych Wydawnictwem trwającym obecnie najdłużej na rynku książek o muzyce popularnej jest poznańska Kagra. Licząca sobie dwadzieścia jeden lat oficyna posiada na swym koncie imponujący i mocno zróżnicowany pod względem tytułów dorobek. Tuż za nim plasuje się inna poznańska firma — In Rock Music Press, która rozpoczęła działalność w 1994 roku i odniosła komercyjny sukces. I choć ostatnio nieco zwolniła tempo wydawania publikacji stricte muzycznych, koncentrując się na innych obszarach, „obiecuje poprawę”. Najbliżej do Poznaniaków wydawnictwu z Sosnowca, działającemu pod szyldem GAD Records (ponieważ publikuje także płyty). Ukazujące się jego nakładem tytuły, początkowo o dość skromnej objętości, miały charakter bardziej „fanowski”. Obecnie jednak wydawane monografie są już znacznie obszerniejsze. I w tym miejscu właściwie można by zamknąć listę stałych, wyspecjalizowanych wydawców muzycznych w naszym kraju. Czyżby trzy oficyny wypełniały rynek, który powinien przecież pulsować życiem w rytm muzycznych mód, nagród, nowych płyt, czy koncertowych tras? Nie, oczywiście, że nie, ale pozostali wydawcy to w stosunku do tych trzech raczej swoiste uzupełnienie. Choć zważywszy na rosnącą liczbę publikowanych ostatnio tytułów być może i tu zaczyna się coś zmieniać. Firmy parające się książkami o muzyce popularnej „z doskoku” można podzielić na trzy rodzaje: mierzące się z tematem o uznanej marce, „młode wilki” oraz niezliczoną liczbę wierzących w sukces „idealistów”, publikujących zwykle po jednym, dwa tytuły. Wiarę, że rynek muzycznych biografii musi mieć w sobie „coś”, najlepiej znamionuje obecnie zainteresowanie ze strony wydawnictw wysokonakładowych, takich jak Agora („Dezerter. Poroniona generacja”, „Ja, Urbanator. Awantury muzyka jazzowego”). Rośnie grono sięgających po nie wydawców uznanych: Wydawnictwo Dolnośląskie („To moja droga. Biografia Jacka Kaczmarskiego”, „Pokój pełen luster. Biografia Jimiego Hendrixa”, „Eric Clapton. Autobiografia”, „Jim Morrison. Życie, śmierć, legenda”, „Johny Cash. Biografia”, „Freddie Mercury. Biografia legendy”), Axis Mundi („John Lennon. Życie”, „No Woman No Cry. Moje życie z Bobem Marleyem”, „Paul McCartney. Życie”, „Bob Marley. Życie. Catch a Fire”), Pascal („Adele. Dziewczyna, która rozkochała w sobie świat”, „Madonna. Królowa muzyki pop”, „Jagger — buntownik, rockman, włóczęga, drań”), Wydawnictwo Literackie („Desperado! Autobiografia. Tomasz Stańko”, „Kryzys w Babilonie. Autobiografia Roberta Brylewskiego”), Bernardinum („Skaldowie. Historia i muzyka zespołu”), Iskry („Tadeusz Nalepa. Breakout absolutnie”), Marginesy („Serge Gainsbourg”), MG („Niemen. Czy go jeszcze pamiętasz?”), Muza („Już nie zapomnisz mnie. Opowieść o Henryku Warsie”), Prószyński i S-ka („Od palanta do belcanta — Mieczysław Fogg”, „Zbigniew Wodecki. Pszczoła, Bach i skrzypce”) Rebis („Komeda”), Sonia Draga („Blizna. Anthony Kiedis”) i Znak („Marek Grechuta. Portret artysty”). Swej szansy szukają tu także rynkowe „młode wilki”: Replika („U2 The Name Of Love. Inspiracje, znaczenia i historie tekstów U2”, „Killing Bono”), Sine Qua Non („Queen. Nieznana historia”, „Amy. Moja córka”), Telbit („Ja, Ozzy. Autobiografia”). Również te, odżegnujące się w pewien sposób od „głównego nurtu” („Włochaty”, Jirafa Roja czy „Marek. Marek Grechuta we wspomnieniach żony Danuty”, Widnokres). Ostatni „szaniec” dla monografii muzycznych stanowią oficyny pomniejsze — małe w sposób zdeklarowany, lub o szerszym albo odmiennym profilu, publikujące tego rodzaju tytuły niejako „przy okazji”. Niekiedy jest to jedyna możliwa szansa, aby dana książka w ogóle się ukazała, kiedy indziej przejaw pewnego „wyrafinowania”, przy którym nie zawsze decydują względy merytoryczne czy biznesowe. Niemniej pozostaje wręcz cieszyć się, że wciąż znajdują się ludzie wierzący w sukces książki o wybranej postaci — idolu, gwieździe, zespole znaczącym w historii muzyki pop: „Mike Oldfield. Człowiek i jego muzyka” (Homini), „Progresywny urock” (C&T), „The Beatles. Za kulisami sławy” (Cold), „Urszula Dudziak. Wyśpiewam Wam wszystko” (Kayax Production & Publishing), „Kult. Biała księga, czyli …