Od bardzo dawna zastanawiam się nad dynamiką mitów. Ostatnio pisałem, podejmując ten problem, o micie rosyjskiej Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Świętość nad Świętościami! Przecież nie tylko Rosjanie szukają wydarzeń chwalebnych, czystych, nienaruszonych! Żadna nacja nie jest wolna od uwzniośleń własnej brudnej historii. Czasami pojawiają się intensywne spory wewnątrz rozmaitego rodzaju wspólnot o prawdziwy kształt formujących je epizodów. Nadzwyczaj ciekawie wygląda to choćby na gruncie amerykańskim, zwłaszcza gdy obserwujemy intensywne zmiany narracji dotyczącej zasiedlania Dzikiego Zachodu: od pionierskich wczesnych eposów bohaterskich, do współczesnych oskarżeń westmanów o wszystkie możliwe grzechy główne. Aktualna zmiana perspektywy o 180 stopni. Historia, czyli wielka scena. Zdecydowanie obrotowa. W naszych rodzimych realiach dotyczy to na przykład opowieści na temat dwudziestolecia międzywojennego. Zaniecham wyliczeń tomów prezentujących całkiem niekiedy odmienne podejścia do wydarzeń oraz historycznych postaci. Temat na pięciotomową dysertację… Lecz spójrzmy, przykładowo, jak zmienia się obraz Piłsudskiego od chwili śmierci narodowego bohatera. Z początku państwowy mit, w latach wojny rosnąca wstrzemięźliwość, po wojnie oficjalna próba ustrojowa rozwalenia piłsudczykowskiej chwały, przy prywatnym á rebours tajnym kulcie Ziuka jako Zbawiciela Ojczyzny. Po rozwaleniu realsocjalizmu stopniowy powrót do dawnych – nie zakłamanych – sporów o rolę Dziadka w historii. Mit szumuje, zmienia kształt, klaruje się i pieni. Marszałek okazuje się w co radykalniejszych wersjach nawet do jakiegoś stopnia kabotyńskim lowelasem (rzeczywiście, kochliwy był bardzo), a jego fundamentalne zasługi podczas wojny dwudziestego roku współczesna prawica zdecydowanie kwestionuje, podnosząc bitewną maestrię swoich faworytów, zwłaszcza generała Tadeusza Rozwadowskiego, szefa Sztabu Generalnego, później walczącego po stronie legalnego rządu przeciw Ziukowi w trakcie majowego przewrotu. Jednak istnieje grupa mitów założycielskich, …