Jak to się stało, że wywodząca się z ortodoksyjnej rodziny żydowskiej nastolatka przystąpiła do komunistów? Rywka Tajtelbaum pochodziła z Łodzi, jej ojciec miał tam fabrykę tekstylną, mieszkała z wielką rodziną w ekskluzywnej kamienicy na Piotrkowskiej. I to w tym „polskim Manchesterze” – podczas kryzysu lat trzydziestych XX wieku – młodziutka dziewczyna zobaczyła dramat ludzi biednych, być może była świadkiem jakiejś strasznej sceny w firmie swojego ojca. Niewiele na ten temat wiadomo, ale z różnych powstałych po wojnie hagiograficznych tekstów wynika, że ta inicjacja w komunizm była właśnie wynikiem kontaktu z ludzką nędzą. Dziewczynka zaczęła wynosić robotnikom jedzenie z domu, potem pomagała im finansowo. A później zapisała się do organizacji i stała się radykalną działaczką. Do tego stopnia, że została dyscyplinarnie ze szkoły wyrzucona, co było głośnym w Łodzi skandalem. W połowie lat trzydziestych towarzysze nazywali ją już „rozpaloną pochodnią”. Była wzorem i punktem odniesienia dla innych towarzyszek. Ale – i to jest paradoks – mimo przejścia do komunistów (czyli niejako wyjścia ze swojego żydowskiego matecznika) nie zerwała stosunków z domem. Nadal była kochaną córeczką tatusia fabrykanta. Dziwne. Wojenne wyczyny opisywanej przywołują dokonania barona Münchhausena? Pamiętajmy, że jej wizerunek „bogini komunizmu” powstał po wojnie. Mit Rywy – likwidatorki, mścicielki, warszawskiej syreny – był w jakiejś mierze odpowiedzią komunistów na legendę chłopców z „Kamieni na szaniec”. Dziś trudno oderwać ją prawdziwą i realną od postaci legendarnej. Wiemy na pewno, że była brutalną egzekutorką, miała na koncie wiele akcji, w tym zabójstwa, napady i kradzieże. Likwidowała niemieckich agentów, konfidentów i zdrajców. Ale ilu i czy rzeczywiście w taki, rzekłbym, „tarantinowski” sposób, tego nie wiadomo. Relacje z tych akcji są wręcz fantastyczne, jak z bajki. Ona – jako nieustraszona heroina, która zabija bez …