Według statystyki Biblioteki Narodowej, w roku 2023 wydawcy przekazali do Narodowej Książnicy 33 893 książek opublikowanych w formie papierowej. Jest to o 1485 tytułów i 5 proc. więcej niż w roku 2022. Wielkość produkcji wydawniczej stabilizuje się na poziomie podobnym do tego, z jakim mieliśmy do czynienia przed pandemią – czytamy w 77. numerze rocznika „Ruch wydawniczy w liczbach” w opracowaniu dr Olgi Dawidowicz-Chymkowskiej. „Po intensywnym wstrząsie spowodowanym pandemią, skutkującym gwałtownym spadkiem liczby opublikowanych tytułów w roku 2020, produkcja wydawnicza wróciła więc do równowagi. Pojawiły się też pewne sygnały, które można uznać za optymistyczne. Należy do nich zwłaszcza zwiększanie się liczby publikowanych rocznie książek literackich” – czytamy w opracowaniu. Rekordową liczbę nadesłanych tytułów odnotowano w 2019 roku – było to ponad 36 tys., ale jest to wielkość zbliżona do tych, z którymi mieliśmy do czynienia w roku 2021 czy w 2018 i 2016. Podstawę prezentowanych obliczeń stanowią otrzymywane przez Bibliotekę Narodową egzemplarze obowiązkowe, czyli egzemplarze publikacji, które – zgodnie z obowiązującymi przepisami – są przekazywane przez wydawców Narodowej Książnicy. Jak wskazano w opracowaniu, więcej pozycji książkowych niż w Polsce wydano w: Wielkiej Brytanii (153 000 tytułów), Rosji (108 129), we Włoszech (88 950), we Francji (81 909), w Niemczech (71 524) i Hiszpanii (61 324), a mniej – w Czechach (18 319), na Węgrzech (17 776), Szwajcarii (12 828), w Serbii (12 502), Portugalii (11 449), Bułgarii (10 554), w Ukrainie (8716), Estonii (3349) czy Łotwie (2022). Wśród wydawców, którzy nadesłali największą liczbę tytułów w 2023 roku są: Helion (577), Egmont (502), Studio JG (476), Znak (425), Ridero (343), C.H. Beck (342), Dressler Dublin (307), GW Dariusz Marszałek (302), Harmonia (299), GW Foksal (297), Filia (296), HarperCollins (291), Wolters Kluwer (281), WN PWN (275), Dom Wydawniczy Rebis (210) i Zielona Sowa (207). Rośnie liczba przekładów W 2023 roku 65 proc. książek przesłanych do Biblioteki Narodowej stanowiły teksty napisane w oryginale po polsku (spadek o 3 p.p. niż w poprzednim roku), przekłady z języka obcego na polski stanowiły 26 proc. całej produkcji wydawniczej (wzrost o 3 p.p.). 3 proc. stanowiły książki łączące język polski i języki obce, a 2 proc. – książki napisane w języku obcym. Wśród tłumaczeń z języka obcego na polski większość to książki literackie. Stanowiły 63 proc. wszystkich przekładów, w tym 17 proc. książki dla dzieci i młodzieży, 26 proc. – literatura dla dorosłych i 20 proc. – komiksy. Językiem, z którego najczęściej dokonuje się przekładów, jest angielski (59 proc. wszystkich tłumaczeń, spadek o 2 p.p. w stosunku do 2022 roku). Na drugim miejscu uplasowały się przekłady z japońskiego (10,5 proc., wzrost o 5 p.p.). Przekłady z francuskiego stanowią 8,9 proc. tego zbioru (spadek o 1 p.p.), z niemieckiego – 4,9 proc. (spadek o 1 p.p.) i włoskiego – 3,5 proc. (spadek o 0,5 p.p.). Wśród tłumaczeń na język obcy 24 proc. stanowiły książki naukowe, a 19 proc. – poradniki. Tłumaczenia takie to w 55 proc. przekłady na angielski, 11 proc. – na francuski, 10 proc. – na niemiecki i 6 proc. – na ukraiński. Kategorie tematyczne W zeszłym roku było znacznie mniej książek naukowych, odnotowano z kolei wzrost książek literackich (o 4 p.p., stanowiły one w ubiegłym roku 38 proc. wszystkich książek). Najszybciej i najbardziej konsekwentnie rośnie liczba wydawanych w naszym kraju komiksów i literatury romansowo- -obyczajowej. W przypadku literatury dla młodzieży wyraźny trend wzrostowy przyniosły dopiero ostatnie dwa lata. Niemniej i tu różnica jest znaczna – w roku 2023 wydano o 38 proc. książek dla młodzieży więcej niż w 2013. Teksty literackie Na zbiór tekstów literackich w 2023 roku złożyło się 12 757 tytułów. Jest to liczba o 1809 tytułów i 16,5 proc. większa niż rok wcześniej. Spory zbiór w obrębie tej kategorii stanowią tomiki poetyckie (1690), niemal tyle samo, co rok wcześniej, choć jest ich mniej niż w roku 2021 (wtedy 1890). Jak zaznaczono, twórczość ta ma w dużej mierze charakter amatorski. Wśród wydawców, którzy opublikowali w 2023 roku najwięcej tytułów tego rodzaju, znajdziemy przede wszystkim wydawnictwa typu vanity press, czyli takie, w których to autor finansuje publikację książki, jak np. Ridero IT Publishing (128 tytułów). Biuro Literackie wydało 49 tomów poetyckich, Fundacja Duży Format – 39, Fundacja Kamena Łódź – 31 oraz KryWaj Krystyna Wajda – 28. Zbiór otrzymywanych przez Bibliotekę Narodową książek prozatorskich (powieści, nowel i opowiadań) o wysokich ambicjach artystycznych wyniósł 826, w 2022 – 689. Udział pozycji najnowszych – opublikowanych po raz pierwszy w XXI wieku – stanowił 51 proc. 25 proc. tworzyły książki z wieku XX, a 17 proc. – starsze. „Należy podkreślić, że proza wysokoartystyczna stanowi ten typ książek literackich, w przypadku których stale mamy do czynienia ze znacznym udziałem tytułów starszych” – podkreślono. Bardzo dobrze pokazuje tę tendencję lista pisarzy o największej liczbie opublikowanych w roku 2023 tytułów: Józef Ignacy Kraszewski (24 tytuły), Erich Maria Remarque (9), Stefan Żeromski (8), George Orwell (8), Jane Austen (8), Bolesław Prus (7), Charles Dickens (7), Aleksander Dumas (7), Michaił Bułhakow (7), Fiodor Dostojewski (7), Henryk Sienkiewicz (6), Jakub Żulczyk (6) i Ernest Hemingway (6). Wśród wydawnictw, które w roku 2023 opublikowały najwięcej książek należących do prozy fabularnej o wysokich ambicjach artystycznych znajdziemy przede wszystkim oficyny Dressler Dublin (55 tytułów), SBM (30), Czarne (29), Wydawnictwo MG (27), Wydawnictwo Literackie (25), Hachette Polska (22) i Znak (20). Literatura romansowo-obyczajowa W roku 2023 Biblioteka Narodowa otrzymała 2715 tytułów książek należących do literatury romansowo-obyczajowej, Jest ich o 431 i 19 proc. więcej niż w roku 2022. Jest to wynik rekordowy od początku badań. Przeważa literatura polska (68 proc.) i jej przewaga nad literaturą obcą w ostatnich latach wyraźnie się powiększa (w 2013 stanowiła tylko 38 proc. książek tej kategorii, w 2021 – już 64 proc.). Wśród przekładów z języków obcych dominują tłumaczenia z literatury amerykańskiej (49 proc. tłumaczeń). Sporo tłumaczy się także powieści angielskich (18 proc.). Znaczący jest również udział tłumaczeń z literatury: australijskiej (4 proc.), kanadyjskiej, niemieckiej, włoskiej, francuskiej, nowozelandzkiej i irlandzkiej (po 2 proc.). Wśród najchętniej publikowanych polskich autorek książek tego typu znalazły się: Katarzyna Michalak (28 tytułów), Joanna Jax (27), Joanna Tekieli (13), Krystyna Mirek (12), Natasza Socha (11), Agnieszka Krawczyk i Gabriela Gargaś (po 10). Wśród autorek i autorów obcych znaczną liczbą opublikowanych w roku 2023 w Polsce tytułów wyróżnili się: Lucinda Riley (15 pozycji), Nora Roberts (13), a także Danielle Steel, Kristin Hannah i Bernard Cornwell (po 10). Wydawnictwa, które w roku 2023 przesłały do Biblioteki Narodowej najwięcej książek tego typu, to: Grupa Wydawnicza Dariusz Marszałek (232 tytuły), HarperCollins Polska (148), Filia (133), Zaczytani (119), Wydawnictwo WasPos (78), Znak (76), Helion (70), Dressler Dublin (65), Prószyński Media (61), Muza (57), Albatros (53) i Wydawnictwo Poznańskie (51). Literatura sensacyjno-kryminalna W roku 2023 odnotowano 1115 tytułów należących do literatury sensacyjno-kryminalnej. Jest to liczba zdecydowanie wyższa niż w 2022 roku, o 267 pozycji i 31 proc. To rekordowy rok, który wyznacza dalszy ciąg obserwowanej w przypadku tego typu literatury, tendencji wzrostowej, podkreślono w opracowaniu. Ogromną większość opublikowanych w 2023 roku utworów sensacyjno-kryminalnych stanowiły książki, które powstały w XXI wieku (91 proc.). Niewielką część produkcji wydawniczej tego rodzaju tworzyła literatura z wieku XX (8 proc.). Wśród publikowanych w Polsce powieści omawianego typu utrzymała się przewaga literatury polskiej (60 proc. wszystkich książek sensacyjno-kryminalnych), jest to o 4 p.p. więcej niż rok wcześniej. Polscy autorzy kryminałów o największej liczbie otrzymanych przez Bibliotekę Narodową w 2023 roku tytułów, to: Remigiusz Mróz (22 tytuły), Max Czornyj (13), Marek Stelar (12), Alek Rogoziński (12) i Natasza Socha (11). Otrzymane przez Bibliotekę Narodową w 2023 roku powieści kryminale należące do literatury obcej to przede wszystkim dzieła pisarzy amerykańskich (43 proc. obcej literatury sensacyjno-kryminalnej), angielskich (22 proc.), skandynawskich (11 proc.) i francuskich (7 proc.). Najwięcej znalazło się tu książek autorstwa: Harlana Cobena (20), Tess Gerittsen (17), Agathy Christie (12), Maurice’a Leblanca (10) i Chrisa Cartera (10). Wydawnictwa, które opublikowały w 2023 roku najwięcej książek kryminalno-sensacyjnych, to: Filia (86 tytułów), Albatros (78), Wydawnictwo Sonia Draga (61), Skarpa Warszawska (45), Czarna Owca (33), Lira (33), Znak (29), HarperCollins Polska (28) i Zaczytani (28). Literatura fantastyczna W 2023 roku do Biblioteki Narodowej przekazano 674 tytuły należące do literatury fantastycznej. Jest to o 56 pozycji więcej niż w 2022 roku, mamy więc do czynienia ze znaczącym wzrostem liczebności kategorii, a zarazem rekordową liczbą książek tego rodzaju. Wśród wydanych w roku 2023 książek fantastycznych 46 proc. stanowi literatura polska. Polscy autorzy książek tego typu o największej liczbie tytułów z roku 2023 to: Katarzyna Berenika Miszczuk (6 tytułów), Agata Konefał (6), Marek Tarnowicz (5) i Agata Suchocka (5). Wśród tłumaczonych powieści fantastycznych znajdujemy szczególnie wiele utworów amerykańskich pisarzy (57 proc.; Brandon Sanderson – 16 tytułów, George R. R. Martin – 11, Jennifer Armentrout – 10, Frank Herbert – 8, Cassandra Clare – 8, Stephen King – 7), ale wyróżnia się także literatura angielska (16 proc.; J. R. R. Tolkien – 11, Joe Abercrombie – 6), kanadyjska (6 proc.; Steven Erikson – 11) i rosyjska (5 proc.; Dmitrij Głuchowski – 8). …