"Czytanie książek staje się łatwe i bywa przyjemne zwykle dopiero po latach treningu. W wychowaniu czytelników ważne jest przede wszystkim wsparcie otoczenia rodzinnego - czytanie dziecku i z dzieckiem, wspólne rozmowy o książkach, zachęcanie do samodzielnej lektury. Dlatego w środowiskach o niskich zasobach kapitału kulturowego i przewadze osób nieczytających trudniej jest znaleźć miłośników książek" - czytamy w raporcie z badania czytelnictwa przeprowadzonego na zlecenie Biblioteki Narodowej przeprowadzonego jesienią 2015 roku, którego wyniki omawialiśmy już częściowo w poprzednim numerze Biblioteki Analiz. Autorzy badania, począwszy od 2014 roku analizują zjawisko "socjalizacji czytelniczej". Celem tych prac jest m.in. zrozumienie źródeł trwałości i selektywności praktyk czytelniczych. W praktyce respondenci mają za zadanie odpowiedzieć na 11 pytań o rozmaite doświadczenia z dzieciństwa i okresu szkolnego. Publikujemy je poniżej: 1. Czy w okresie, kiedy był(-a) Pan(- -i) dzieckiem, rodzice lub inni domownicy/ opiekunowie czytali Panu(i) książki na głos? 2. A czy Pan(-i) sam(-a) czytał(-a) kiedykolwiek na głos książki swoim dzieciom, rodzeństwu lub innym domownikom? 3. Czy w trakcie nauki w szkole i wcześniej, kiedy był(-a) Pan(-i) jeszcze dzieckiem, rodzice lub inni domownicy/opiekunowie kupowali Panu(-i) książki do czytania (inne niż tylko podręczniki i książki potrzebne do szkoły)? 4. Czy w trakcie nauki w szkole i wcześniej, kiedy był(-a) Pan(-i) jeszcze dzieckiem, rodzice lub inni domownicy/ opiekunowie zachęcali Pana(-ią) do samodzielnego czytania książek? 5. Czy w trakcie nauki w szkole i wcześniej, kiedy był(-a) Pan(-i) jeszcze dzieckiem, widział(-a) Pan(-i), jak dorośli w Pana(- i) domu czytali książki lub słyszał(? a), jak o nich rozmawiają? 6. Czy w trakcie nauki w szkole rodzice lub inni domownicy/opiekunowie zwracali uwagę na oceny i wyniki, jakie osiągał(-a) Pan(-i) w nauce? 7. Czy w trakcie nauki w szkole czytał(-a) Pan(-i) lektury szkolne lub inne książki wymagane przez nauczycieli? 8. Czy w trakcie nauki w szkole korzystał(- a) Pan(-i) kiedykolwiek z biblioteki ? szkolnej lub publicznej? 9. Czy w trakcie nauki w szkole czytał(- a) Pan(-i) nieobowiązkowe książki dla własnej przyjemności? 10. Czy w trakcie nauki w szkole chodził(- a) Pan(-i) na dodatkowe zajęcia pozaszkolne (nauka języków, nauka gry na instrumencie, plastyka, zajęcia sportowe itp.) opłacane przez Pana(-i) rodziców/ opiekunów? 11. Czy w trakcie nauki w szkole któryś z Pana(-i) nauczycieli potrafił zachęcić Pana( ią) do czytania książek i utworów literackich? Dzięki tak skomponowanemu zestawowi pytań badacze mają szansę dowiedzieć się jakie doświadczenia życiowe mają wpływ na powstawanie i utrwalanie nawyków czytelniczych. Jak podkreślają autorzy raportu, w bloku pytań retrospektywnych znalazły się kwestie nieodnoszące się bezpośrednio do czytania książek, takie jak zainteresowanie rodziców ocenami w szkole, oraz uczestnictwo w odpłatnych zajęciach pozaszkolnych, a także np. o praktykę czytania na głos innym ludziom. Zebrane na ich podstawie informacje mają służyć próbie oszacowania "wyjściowych różnic w kapitale kulturowym wynoszonym z domu". Dokonajmy zatem przeglądu najważniejszych wniosków poznawczych zespołu badawczego BN. "Różnice w średnich wartościach indeksu potwierdzają związek rodzinnej socjalizacji czytelniczej z kontynuowaniem praktyk czytelniczych w dorosłości" - czytamy w raporcie. Jak potwierdzają, w badaniach zarysowuje się spłycenie tych różnic pomiędzy grupami tradycyjnie charakteryzującymi się wysokim i niskim poziomem praktyk czytelniczych, np. między kobietami a mężczyznami, mieszkańcami miast i terenów wiejskich czy osobami o różnych poziomach wykształcenia. Zjawisko to oceniają pozytywnie - ich zdaniem przebieg socjalizacji czytelniczej w mniejszym stopniu determinują strukturalne i kulturowe nierówności społeczne, a w coraz większym - świadome i celowe działania rodziców. Jednocześnie podkreślają, że podjęte przez …