Niniejszy tekst otwiera nowy cykl zatytułowany „Sprzedać książkę po okładce”. W kolejnych siedmiu numerach Biblioteki Analiz publikować będziemy kolejne teksty, które stanowią część publikacji o tym samym tytule autorstwa Przemysława Narbutowicza. Książka ukaże się jesienią nakładem Biblioteki Analiz Sp. z o.o. Na zlecenie Biblioteki Analiz przeprowadzono badania kilkuset okładek literatury pięknej wydawanej w Polsce. Po przeanalizowaniu zaledwie kilkunastu stało się jasne, że wydawcy, chcąc przekonać czytelników do zakupu, bardzo często powielają pewne rodzaje informacji. Zupełnie jakby kierowali się zbiorem niepisanych zasad lub jakby nie można było wymyślić w tej kwestii już nic nowego. Fabuła najważniejsza Najbardziej rozpowszechnionym typem tekstów są opisy fabuły. Do pozostałych najczęściej spotykanych należą informacje o autorze, recenzje, informacje o zdobytych nagrodach, innych publikacjach wydawcy oraz patronach medialnych. Zdecydowanie najczęściej na okładkach opisywano fabułę i autora, co oczywiście szczególnie nie dziwi. Wiele badań potwierdza, iż najwięcej klientów księgarń zwraca uwagę przede wszystkim na to, o czym jest książka i kto ją napisał. Fakt, że na prawie 80 proc. zbadanych okładek znajdował się opis fabuły nie wydaje się zaskakujący, jednak oznacza to jednocześnie, że teksty na ponad 20 proc. książek nie informują potencjalnego odbiorcy, czego książki te właściwie dotyczą. Naturalne jest to, że w poezji nie znalazł się żaden opis fabuły, jednak tylko niewiele ponad 50 proc. okładek z działu literatury dziecięcej prezentowało wydarzenia i bohaterów książki. Niekiedy wydawcy mogli uznać, że przygód tak znanych postaci jak Noddy czy Kopciuszek nie trzeba opisywać. Bywało również tak, że książka dla dzieci była zbiorem wierszy lub miała charakter edukacyjny, więc trudno w takim przypadku mówić o fabule. Często jednak wydawcy literatury dla najmłodszych wychodzili z założenia, że więcej uwagi należy poświęcić atrakcyjnym i kolorowym ilustracjom niż słowom, których pięcioletnie czy sześcioletnie dziecko nie przeczyta. Obok poezji to właśnie w literaturze dziecięcej najczęściej rezygnuje się z jakiegokolwiek tekstu na okładce, pozostawiając jedynie tytuł i ewentualnie autora. Wszystkie okładki z działu literatury obyczajowej prezentowały opis fabuły, ponieważ wśród czytelników tego gatunku ma ona największe znaczenie. Podobnie sytuacja prezentuje się w przypadku tytułów z gatunków takich jak fantastyka, sensacja i kryminał, gdzie opisy wydarzeń z książki obecne były w ponad 90 proc. badanych okładek. Jednocześnie są to typy literatury, których atrakcyjność opiera się właśnie na akcji, a nie na wyszukanej formie. W literaturze polskiej i obcej walory artystyczne czasami przeważają nad tematyką. Zapewne między innymi dlatego opis fabuły znalazł się na 78 proc. książek z tych dwóch działów. Autor najlepszą marką Notki o autorze okazały się najmniej kreatywną i najbardziej powtarzalną formą tekstu na okładce. Typy informacji o autorze sprowadzają się do ponad trzydziestu rodzajów, z których trzy najważniejsze to twierdzenie, że pisarz nawiązuje w swoich książkach do rzeczywistości, odniósł sukces oraz zapewnienia o jego kwalifikacjach. Na pierwszych 50 książkach zanalizowanych w trakcie badania wyszczególniono 28 typów różnych informacji, czyli prawie wszystkie, jakie odnaleziono w całej próbie, ponieważ na pozostałych 350 pojawiło się tylko sześć nowych. Oznacza to, że te same wiadomości powtarzają się bardzo często i trudno wydawcom wymyślić nową konwencję pisania o autorach beletrystyki czy poezji. Połowa książek zawiera jakąkolwiek informację o autorze, bez względu na to, czy jest to notka biograficzna, jedno zdanie, słowo czy tylko fotografia. Z reguły takie wiadomości pojawiają się na czwartej stronie okładki (72 proc.) lub na lewym skrzydełku (20 proc.). Sporadycznie można je odnaleźć na pierwszej stronie okładki (4 proc.) oraz drugiej i trzeciej (mniej niż 1 proc.). Nigdy nie pojawiają się na opasce. Postać autora liczyła się najbardziej w literaturze sensacyjnej, gdzie 75 proc. okładek prezentowało pisarza. W tym dziale szczególnie widać zjawisko charakterystyczne dla całej branży wydawniczej – nazwisko twórcy jest marką wartą znacznie więcej niż marka wydawcy. Czasami zajmuje ponad połowę pierwszej strony okładki. Notka o autorze najrzadziej była umieszczana na okładkach literatury dziecięcej (16 proc.) i młodzieżowej (21 proc.), co jest związane ze zjawiskiem niezmiennym od XIX wieku – pisanie powieści dla młodych czytelników jest najczęściej zajęciem dorywczym i, z nielicznymi wyjątkami, mało który pisarz jest w stanie osiągnąć w tym gatunku tyle, …