Jest pan jednym z autorów fundamentalnego opracowania o sztuce XIX wieku, jakie właśnie ukazało się nakładem szacownego wydawnictwa Arkady, czyli szóstego tomu „Sztuki polskiej”... Zacznę od tego, że w 2006 roku zmarła żółwica Harriet, która w 1835 roku na Wyspach Galapagos poznała Karola Darwina – fakt odejścia ostatniego świadka epoki odnotował Jürgen Osterhammel, autor fascynującej syntezy poświęconej przeobrażeniom świata w XIX stuleciu. Nie ma zatem już wśród żywych nikogo, kto pamiętałby z autopsji serię ludowych zrywów rewolucyjnych i narodowych, blaski i cienie procesów industrializacji, czas w Rosji zwany srebrnym stuleciem czy życie w porozbiorowej rzeczywistości na ziemiach polskich. Pozostaje nam więc na nowo odkryć, poznać epokę, która rozpoczęła się wraz z rewolucją francuską, a została domknięta wraz z wybuchem I wojny światowej – jakże inną od dzisiejszej cyfrowej rzeczywistości i estetyki ponowoczesności. Przywołuję tę globalną perspektywę epoki, by podkreślić nie tylko jej odmienność, dzielący nas czasowy dystans, ale także by zasygnalizować skomplikowany kontekst historyczno-społeczny oraz różnorodność i bogactwo zjawisk artystycznych – od dwugłosu późnego klasycyzmu z romantyzmem po symbolizm i secesję. Przejdźmy jednak do „Sztuki polskiej”... Przed laty Arkady wydały cieszącą się zasłużenie niesłabnącą popularnością, wielotomową syntezę dziejów artystycznych „Sztuka świata” (tom ósmy dotyczył XIX wieku – sztuce polskiej poświęcono tam jednak niewiele miejsca). W 2005 roku zainicjowana została nowa seria „Sztuka polska”, która konceptem i formą edytorską stanowi nawiązanie do wspomnianego opracowania o zasięgu globalnym – jest jego swoistym dopełnieniem, „narodowym” rozwinięciem. Tom szósty kompendium „Sztuka polska XIX wieku” – praca zbiorowa pod redakcją naukową prof. Jerzego Malinowskiego – to obszerna, licząca ponad 600 stron, bogato ilustrowana publikacja obejmująca dokonania twórców polskich i w …