Charlie English Galeria cudów i obłędu. Szaleństwo, sztuka, Hitler i pierwszy program masowych mordów tłum. Dagmara Budzon-Szymańska, Arkady, Warszawa 2023, s. 378, ISBN 978-83-213-5235-0 W programie przejęcia władzy i daleko idących zmian ustroju społecznego i politycznego Republiki Weimarskiej narodowi socjaliści mocno akcentowali konieczność niezwłocznej rozprawy z każdym przejawem inności, niezależności i wolności w życiu artystycznym. W rozgrywkach o sprawowanie władzy nad wszystkimi działami życia naziści postępowali bez skrupułów. Wszelkimi sposobami dążyli do stanu, w którym w III Rzeszy panowałaby sztuka „prawdziwie aryjska”, zaangażowana w hitlerowską propagandę i odzwierciedlająca dokonania i osiągnięcia nowego reżimu; byli przekonani, że niemiecki lud demoralizowali i wpędzali w duchowy obłęd „wyzwoleni” malarze, rzeźbiarze, graficy, pisarze, poeci, muzycy, filmowcy. Adolf Hitler w „Mein Kampf” określił dzieła awangardowe jako „produkty duchowych degeneratów, lunatyków i służalczych oszustów”. Alfred Rosenberg, główny ideolog nazistowskiej polityki kulturalnej, założyciel Kampfbund für deutsche Kultur (Związek Walki o Kulturę Niemiecką) pod koniec lat dwudziestych pisał, że nowoczesna sztuka jest produktem żydowsko-bolszewickiego spisku mającego na celu pogrzebanie aryjskiego ideału piękna i ładu. Głosił, że misją Kampfbundu jest „obrona naturalnych niemieckich wartości pośród dzisiejszego upadku kultury”. Do finalnego rozrachunku nazistów ze sztuką nowoczesną doszło w lipcu 1937 roku podczas Tags der Deutschen Kunst. W Monachium otwarto dwie wystawy. 18 lipca w  nowo wzniesionym Domu Kultury Niemieckiej (Haus der Deutschen Kunst), który stał się miejscem „nowej i prawdziwej sztuki niemieckiej”, odbył się wernisaż …