Tygodnie 25. i 26. ponownie przyniosły wzrost wartości i wielkości panelu BookScan. Wygląda to tak, jakby sprzedaż książek odbiła się od dna pandemii i nieustannie szła do góry (dni wyraźnie słabsze to Wielkanoc, weekend majowy i wreszcie Boże Ciało). Wartość sprzedaży książek rośnie nieco szybciej niż wielkość, co znaczy, że powoli rośnie także średnia cena książki (ASP). Nie wiadomo teraz, czy wydawcy zdecydowali się podnieść ceny rekomendowane/ okładkowe (RRP), czy detaliści dają mniejsze rabaty nabywcom, czy oba te zjawiska występują łącznie. Zresztą, z czym to porównywać? Rok 2020 jest zupełnie szalony. Porównywanie wyników tydzień do tygodnia, miesiąc do miesiąca czy nawet rok do roku ma ograniczony sens. Należałoby najpierw rozłożyć całość na części, a jeszcze wcześniej ustalić metodę głosowania nad metodą rozkładania. Panel BookScan rośnie w niesamowitym wręcz tempie rok do roku, ostatni tydzień czerwca 2020 w porównaniu do ostatniego tygodnia czerwca 2019 jest lepszy o blisko 60 proc.! Sprzedaż powyżej 6 mln zł tygodniowo w 2019 roku mogła się zdarzyć w szczycie podręcznikowym bądź przed Gwiazdką. W tym roku mamy taką sytuację tuż przed wakacjami. Przypomnijmy, że od dwóch lat dane do panelu niezmiennie dostarcza sześć firm: Book Book, Bookszpan, Glosel, Książnica Polska, Między Kartkami i Świat Książki.
F jak Fiction
W zakresie top 10 w kategorii Fiction średnia cena okładkowa (RRP) książki pod koniec czerwca 2020 wyniosła 41,21 zł, średni rabat detaliczny 26 proc., a średnia cena sprzedaży (ASP) 30,38 zł. Dokładnie rok temu sytuacja wyglądała właściwie tak samo: średnia cena okładkowa (RRP) dla top 10 wynosiła 41,06 zł, średni rabat 23 proc. średnia cena sprzedaży (ASP) 31,56 zł. Żeby mówić o jakiś zmianach w rabatowaniu dla całej kategorii Fiction trzeba by rozważyć dłuższy okres i więcej tytułów.
N jak Non-fiction
Dokładnie rok temu ceny książek w zakresie top 10 w kategorii Non-fiction były zdecydowanie niższe: średnio cena okładkowa RRP wynosiła 43,47 zł, co przy średnim rabacie 24 proc. dawało średnią cenę detaliczną ASP w wysokości 32,84 zł. W tym roku mamy odpowiednio: RRP 51,25 zł, rabat 32 proc., ASP 35,01 zł. W tej kategorii widać wyraźne zmiany. Podkreślmy, że mówimy tylko o zakresie top 10 w kategorii Non-fiction. Ważna uwaga: w top 10 rok temu mieliśmy niecałe 4,5 tys. sprzedanych egzemplarzy, a w tym roku ponad 13 tys.! Pod koniec
czerwca 2020 coś się zmieniło jeśli chodzi o proporcje na topach: książki Non-fiction i dla dzieci znajdują znacznie więcej nabywców.
Y jak dla dzieci i młodzieży
Pod koniec czerwca 2020 roku książki dla dzieci i młodzieży zdecydowanie mają swój moment. Korzystając z tych samych założeń co rok temu, RRP dla top 10 w kategorii Y wynosiła 32,49 zł, średni rabat 24 proc., ASP 24,58 zł. W tym roku RRP to 31,60 zł, średni rabat to 34 proc. i ASP 20,82 zł. Do tego rok temu w zakresie top 10 Y mieliśmy 4210 sprzedanych egzemplarzy, a w tym roku 15.249! I znowu należałoby rozłożyć całość na części. Na przykład: być może roku temu system szkolny był w stanie wrzenia i być może ubiegłoroczny „sezon nagrodowy” w ogóle się nie udał? (Zakładam tutaj, że na wyniki sprzedaży w ostatnich tygodniach czerwca wpływ miało zakończenie roku szkolnego, zupełnie wyjątkowego i być może nauczyciele i rodzice „wrócili” do zwyczaju wręczania książek na pamiątkę). A być może rok temu rodzice oszczędzali na książkach w czerwcu, bo trzeba było kupić nieco więcej podręczników jesienią? (Pamiętajmy, że w 2019 roku mieliśmy tzw. reformę edukacji. Trochę to naciągane, ale nie jest to wykluczone). I tak dalej, i tak dalej… można snuć opowieść o topach.
Panel BookScan Polska Nielsena działa w kanale księgarskim w Polsce od lipca 2018 roku. Pokrywa mniej więcej 10-15 proc. rynku księgarskiego (sieci księgarskie oraz księgarnie internetowe). Dane do Bookscan Polska dostarcza około 250 księgarń stacjonarnych (BookBook, Bookszpan, Książnica Polska, Między Kartkami, Świat Książki) i dwie księgarnie on-line (Taniaksiazka.pl i Swiatksiazki.pl). Łącznie w tym kanale Nielsen obserwuje ponad 10 mln transakcji rocznie, gdzie średnia cena detaliczna książki drukowanej wynosi blisko 25 zł brutto.
Model Bookscan jest ten sam w 11 krajach: informacje pochodzą z kas fiskalnych, badany jest popyt krajowy (eksport książek nie jest analizowany) i rynek nabywcy indywidualnego
(sprzedaż b2b do bibliotek, szkół etc. nie wchodzi do zestawień).
Dodatkowo Nielsen w Polsce posiada dane o sprzedaży w kanale „sieci handlowych” (sieci marketów, dyskontów, kiosków czy stacji benzynowych), przy czym obecnie sprzedaż z tego kanału nie jest łączona z panelem księgarskim i nie wchodzi do prezentowanych tu zestawień.
