Wracamy na ziemię, nie raportujemy już więcej podręczników szkolnych w tym roku. Co było, to nie jest. Jak widać na wykresie obrazującym wyniki sprzedaży w tygodniach 30-41, szczyt podręcznikowy zaczął się w tygodniu 32. i skończył w tygodniu 39. Poniżej i na stronie obok prezentujemy tabele zawierające zestawienie top 10 w trzech „podstawowych” kategoriach: fiction, non-fiction oraz dla dzieci i młodzieży dla tygodni 39-40 (26 września – 9 października).
Zacznijmy od non-fiction. Mamy tu mocny miks książek reportażowych i samodoskonalenia i w obu przypadkach jest na co zwrócić uwagę. Króciutko zatem i tylko à propos reportażu i eseju. Trudno jest nakreślić granice gatunku / gatunków. Na przykład z jakiegoś powodu „Kajś” został zaliczony do kategorii „T5.6 Historia lokalna, nazwy i genealogia” (no bo w sumie to jest opowieść o lokalności), ale nie wiem, czy wydawca zrobił to świadomie, czy też nastąpiło jakieś spięcie na łączach, kiedy jeden system kategoryzacji (Thema – jak się domyślam, bo Czarne pracuje w tej kategoryzacji) został w jakiś dziwny sposób przemapowany do kategoryzacji Nielsen Product Class. Z drugiej strony „Gomora” jest anonsowana w różnych miejscach jako reportaż, na przykład na Lubimyczytac.pl, a nie mam pewności czy autorzy (Artur Nowak i Stanisław Obirek) też tak spoglądają na swój tekst. Oczywiście w zestawieniu top 10 w oczy rzucają się tytuły krytyczne w stosunku do Kościoła katolickiego, wszystkie występują w kategorii „T3.4 Reportaże, eseje, antologie, listy i inne”. Ciekawe, czy Rafał Ziemkiewicz, który pojawi się w zestawieniu za tygodnie 41-42, bo już go widać w tygodniu 41. ze „Strollowaną rewolucją”, zaraz za „Gomorą”, także będzie się uznawał za reportera bądź eseistę. Ciekawe.
Już od początku 2022 roku chcemy w panelu BookScan wprowadzić możliwość filtrowania po kategoriach. Jest to o tyle ważne, że od listopada wydawcy będą otrzymywać wgląd w 3000 najlepszych rekordów tygodniowo, a bez uporządkowania kategoryzacji będzie trudno o szybką analizę gatunków. No cóż… Wiemy od zawsze, że w Polsce kategoryzacja leży. Zapraszamy wszystkich do korzystania z Themy i wspólnego namysłu.
Jeśli chodzi o fiction i książki dla dzieci i młodzieży, to większych problemów z oceną rzeczywistości nie ma, „koń, jaki jest, każdy widzi”. W fiction rządzą kryminały i współczesne powieści, a w książkach dla dzieci lektury szkolne, do których może podskoczyć jedynie Pucio (i Kicia, ale akurat nie tym razem). Aż się prosi, żeby była opcja „filtruj po lekturach”, żeby jednym ruchem odłączyć lub włączyć lektury do raportowania. Proszę sobie wyobrazić, że takiego przycisku nie ma, bo Polska jest jedynym krajem, gdzie taka potrzeba występuje. Jedynym z jedenastu, w których działa panel Nielsen Book Scan i spośród wielu innych, gdzie naszego panelu nie ma i gdzie dyskutuje się o rynkowej rzeczywistości (na przykład na forum EDItEUR i ONIX). Tutaj trzeba rozpocząć bój o edukowanie świata. Przecież oni nie wiedzą, jak ważne są lektury szkolne. Kto to widział?
+++
Panel BookScan Polska Nielsena działa w kanale księgarskim w Polsce od lipca 2018 roku. Pokrywa mniej więcej 15-20 proc. rynku księgarskiego (sieci księgarskie oraz księgarnie internetowe). Dane do Bookscan Polska dostarcza ponad 200 księgarń stacjonarnych (BookBook, Bookszpan, Książnica Polska, Między Kartkami, Świat Książki) i dwie księgarnie on-line (Taniaksiazka.pl i Swiatksiazki.pl). Łącznie w tym kanale Nielsen w 2020 roku zaobserwował ponad 13 mln transakcji , gdzie średnia cena detaliczna książki drukowanej wyniosła 25 zł brutto.
Model Bookscan jest ten sam w 11 krajach: informacje pochodzą z kas fiskalnych, badany jest popyt krajowy (eksport książek nie jest analizowany) i rynek nabywcy indywidualnego (sprzedaż b2b do bibliotek, szkół etc. nie wchodzi do zestawień).
Dodatkowo Nielsen w Polsce posiada dane o sprzedaży w kanale „sieci handlowych” (sieci marketów, dyskontów, kiosków czy stacji benzynowych), przy czym obecnie sprzedaż z tego kanału nie jest łączona z panelem księgarskim i nie wchodzi do prezentowanych tu zestawień.
(s. 12-13)
