W dniach 8-9 października odbyła się w Warszawie konferencja zorganizowana przez MM Conferences, a poświęcona ochronie prawa autorskiego w prasie, wydawnictwach i reklamie. Poruszono wiele istotnych, a zarazem problematycznych zagadnień. Prelegentami byli specjaliści m.in. z kancelarii Baker&McKenzie, Gessel oraz Leśnodorski, Ślusarek i Wspólnicy, a także Patrimonium. Poruszono zagadnienia prawne związane głównie ze zbliżającą się nowelizacją prawa autorskiego, ochroną praw autorskich, odpowiedzialnością cywilną i karną za naruszenie. Tematem były kwestie związane z treścią umów, prawem do wizerunku i jego wykorzystaniem w reklamie, wreszcie – pomysłem i inspiracją w reklamie oraz dozwolonym użytkiem. Jakie zmiany w prawie autorskim Na początku omówiono dotychczasowe nowelizacje prawa autorskiego – nowelizację z 9 maja 2007 roku, która implementowała dyrektywę 2004/48/WE, zwaną dyrektywą „Enforcement”, w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej, nowelizację z 6 czerwca 2007 roku, która na skutek wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku z 24 maja 2006 roku uchyliła art. 70 ust. 2 ustawy z 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: PrAut) oraz nowelizację z 7 września 2007 roku, która wprowadziła nową regulację zastępującą uchylony art. 70 ust. 2, nadając mu nowe oznaczenie jako ust. 21. Najnowszy projekt ustawy nowelizującej PrAut pochodzi z 25 lipca 2008 roku i należy oczekiwać, iż na początku 2009 roku będziemy mieli nowe unormowania kilku problematycznych kwestii. Tabele wynagrodzeń Najważniejszą zmianą będzie zapełnienie luki prawnej po utracie mocy przez art. 108 ust. 3 PrAut na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 stycznia 2006 roku. Artykuł ten regulował procedurę zatwierdzania tabel wynagrodzeń. Podczas wykładu podkreślono, że zatwierdzone dotychczas tabele nadal obowiązują, gdyż TK uznał za niezgodną z konstytucją jedynie procedurę ich zatwierdzania, a nie same tabele. Planowana zmiana zmierza do utrzymania systemu kontroli tabel przez organizacje zbiorowego zarządzania (OZZ). Nowelizacja przewiduje, iż mają być stałe stawki na tym samym polu eksploatacji dla takiej samej kategorii utworu. Ma zostać również nałożony na OZZ obowiązek posiadania tabel wynagrodzeń. Niedopełnienie tego obowiązku ma skutkować cofnięciem przez ministra kultury zezwolenia będącego obligatoryjnym wymogiem, by stowarzyszenie mogło działać jako ozz. Dobrą stroną planowanych zmian jest zagwarantowanie kontroli tabel wynagrodzeń oraz wiedza na temat wysokości stawek stosowanych przez daną organizację zbiorowego zarządzania. Nie wiadomo jednak w jaki sposób, jakimi kryteriami minister będzie się kierował wskazując jedną OZZ uprawnioną do poboru wynagrodzeń wg stawek wynikających z tabel. Po wejściu w życie nowelizacji będzie obowiązywał tzw. okres przejściowy trwający sześć miesięcy. Będzie to okres, w którym OZZ mają stworzyć nowe tabele i przedstawić je do zatwierdzenia Komisji Prawa Autorskiego. Po zakończeniu okresu przejściowego dotychczasowe tabele przestaną obowiązywać. Komisja Prawa Autorskiego Nowelizacja ma też objąć unormowania dotyczące Komisji Prawa Autorskiego. Kluczową zmianą o charakterze systemowym ma być przeniesienie regulacji dotyczącej komisji z rozporządzenia do ustawy PrAut. Nowelizacja ma również wprowadzić zasadę, iż zespoły orzekające mają być wybierane w sposób gwarantujący reprezentację interesów twórców i użytkowników, a więc tak, aby jak najlepiej chronić interesy obu stron. Skład komisji ma zmaleć z 40 do 30 osób. W obecnym składzie arbitrów ma ona działać do 31 grudnia 2008 roku, a nowy ma zostać wyznaczony przez ministra kultury. W nowelizacji planowano, by przewodniczącym danego zespołu orzekającego był sędzia sądu powszechnego. Opór wobec takiej zmiany stawia resort sprawiedliwości z uwagi na fakt, iż ustawa z 27 lipca 2001 roku o ustroju sądów powszechnych nie przewiduje możliwości delegowania sędziów do pełnienia takich funkcji. Dzieła osierocone Omawiając zbliżającą się nowelizację PrAut, wspomniano również o tzw. dziełach osieroconych, czyli orphan works. Zgodnie z obowiązującą zasadą, chcąc skorzystać z cudzego utworu musimy pytać zawsze o zgodę twórcę lub inny podmiot uprawniony. Wyjątek stanowią przypadki dozwolonego użytku. Problem powstaje, gdy pomimo dołożenia wszelkich starań nie jest możliwe odnalezienie twórcy czy innego podmiotu, któremu przysługują prawa do utworu. Problem ten został zauważony przez ustawodawcę unijnego i należy oczekiwać unormowania tej kwestii, a co za tym idzie rozwiązania nurtującego wszystkich problemu. Treść umowy Wielokrotnie podkreślano, że dobrze napisana umowa dotycząca praw autorskich z jednej strony zabezpiecza interesy twórcy, a z drugiej umożliwia, np. wydawcy, korzystanie z utworu w sposób przez niego zaplanowany bez naruszania majątkowych czy też …