W ramach cyklu „Wydawcy i księgarze w służbie Rzeczypospolitej” prezentujemy artykuły o  ważnych dla polskiej kultury księgarzach i  wydawcach. Artykuł dofinansowano ze środków Mu zeum Historii Polski w  Warszawie w  ramach Programu „Patriotyzm jutra”. Materiał dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa. Karol Miarka był uczniem swego ojca. Uczniem wyśmienitym – wyciągał nauki nie tylko z sukcesów ojca, ale również z jego błędów i porażek. O ile ojciec był nauczycielem, działaczem politycznym, publicystą, pisarzem, wydawcą, działaczem społecznym i organizatorem wielu akcji i  przedsięwzięć publicznych, o  tyle syn był głównie wydawcą i świetnie zorganizowanym, nowoczesnym przedsiębiorcą. Model biznesowy, jaki wypracował do prowadzenia swego wydawnictwa, mógłby i dzisiaj stanowić wzór do naśladowania. Karol terminator Karol Miarka, syn, urodził się 11 czerwca 1856 roku w  Pielgrzymowicach. Kształcił się w  Cieszynie, ale gimnazjum nie ukończył. W  tym właśnie czasie nawarstwiły się problemy jego ojca z władzami, wynikające z aktywności Karola Miarki (o) 1 w walce z Kulturkampfem. W ciągu dekady lat siedemdziesiątych ojciec spędził ponad trzy lata w więzieniach. Stawał jako oskarżony w kilkudziesięciu procesach. Syn musiał więc zacząć zarabiać i przyuczać się do zawodu. Rozpoczął pielgrzymkę po wydawnictwach europejskich – terminował w Lipsku, Pradze, Bazylei oraz Einsieldeln. Najdłuższy i najowocniejszy był jego pobyt w szwajcarskim wydawnictwie Benzinger w Einsieldeln. Przyjacielskie relacje jakie narodziły się wtedy między młodszym Miarką a braćmi Benziger 2 przetrwały wiele lat i miały później również wymiar biznesowy. Po zakończeniu terminowania w  zagranicznych wydawnictwach wrócił młody Miarka w rodzinne strony. W tym czasie (1874) Karol Miarka (o) przeniósł działalność wydawniczą z Królewskiej Huty (Chorzów) do Mikołowa. Młody Karol rozpoczął pracę w redakcji nowego tytułu wydawnictwa Miarków, czasopiśmie „Monika – tygodniku dla rodziców o chrześcijańskim wychowaniu dziatek”. Nad rodzinnym wydawnictwem zbierały się tymczasem czarne chmury. Jego działalność oraz aktywność społeczna i polityczna Karola Miarki (o) spotkała się z bardzo ostrą reakcją pruskich władz. Już w  1872 roku Bismarck, z mównicy parlamentarnej, zaatakował bezpośrednio Karola Miarkę (o) oraz redakcję „Katolika”, sztandarowego pisma wydawnictwa. Atak ten spopularyzował gazetę, a sukces sprzedażowy został okupiony wysoką ceną. Równolegle rozpoczęła się bowiem bezwzględna walka władz pruskich z  wydawnictwem. Kary finansowe, konfiskaty nakładów, procesy sądowe i wreszcie wyroki więzienia dla ojca. Kiedy w trakcie pobytu ojca w więzieniu, prowadzenie redakcji „Katolika” przejął najstarszy syn, Paweł, także i jemu wytoczono szereg spraw i ostatecznie trafił za kratki w 1876 roku. Ojciec i starszy brat starali się chronić młodego Karola Miarkę przed politycznym zaangażowaniem. Zajmuje się on redakcją „Moniki”, a od 1878 roku na jej kartach pojawia się napis – „drukiem i nakładem K. Miarki jr”. Miało to odwrócić uwagę władz pruskich i wskazać, że ten Karol Miarka nie angażuje się politycznie. Przez kilka kolejnych lat będzie młody Karol Miarka dokładał wszelkich starań, aby utrzymać władze w tym przekonaniu. Karol rozważny W 1881 roku ojciec zakończył kolejny pobyt w więzieniu. Lata procesów, kar finansowych i więzienia zrujnowały jego zdrowie i finanse. Karol Miarka (o) musiał sprzedać perłę w koronie wydawnictwa – „Katolika”. Synowi Karolowi przekazał niewielką i słabo wyposażoną drukarnię w Mikołowie. Ojciec zmarł w Cieszynie rok później – w 1882. Młody, dwudziestosześcioletni Karol Miarka rozpoczął organizację zrujnowanego wydawnictwa od podstaw. Ułożył precyzyjny plan działania, który przez następne lata konsekwentnie realizował. Wiedział, że musi zejść z oczu pruskim władzom, aby mieć czas na możliwie spokojne budowanie solidnych fundamentów nowego wydawnictwa. Przyjął zlecenie na druk urzędowego, niemieckojęzycznego czasopisma „Oberschlesische Rundschau” wraz ze zbiorem formularzu urzędowych. Działalność wydawniczą skupił na bardzo popularnych w owym czasie publikacjach o  charakterze religijnym. Wydawał śpiewniki, modlitewniki etc. W pierwszych latach działania wydawnictwa ukazywały się takie tytuły jak 3: – „Chrześcijański paszport (pamiątka pierwszej Komunii św. dla młodzieńców)”, Cena 0.60 mk. 1882-1888. – „Chrześcijańskie niezapominajki (pamiątka pierwszej Komunii św. dla panien)”, Cena 0.60 mk. 18821888. – „Czternaście świętych Obrońców w potrzebie. Książeczka pouczająca i modlitewna, zawierająca życiorys i nabożeństwo do I4 św. Przyczyńców we wszelkich dolegliwościach”, Cena 0.30 mk. 1882-1888. – „Godzinki do Najsł. Serca Jezusowego”, Cena 0.30 mk. 1882-1888. – „Książeczka o dobrej śmierci, napomnienia, rady i modlitwy odpustowe, ozdobione ślicznym kolorowym obrazkiem, przedstawiającym śmierć św. Józefa”, Cena 0.25 mk. 1882-1888. – „Od piorunów i gwałtownej niepogody zachowaj nas Panie. Nauka, środki i modlitwy podczas nawałnicy”, Cena 0.40 mk. 18821888. Zbieżność lat wydawania wymienionych wyżej pozycji – i wielu innych, pominiętych tutaj – wskazuje na to jak precyzyjnie Miarka planował. Konsekwentnie wykorzystał także doświadczenia wyniesione z  Einsieldeln. Fundamentem wydawnictwa Benzigerów były bowiem książki religijne adresowane do masowego, ludowego odbiorcy. Mimo niskiej ceny, wydawane bardzo starannie, na dobrym papierze – tak też i on wydawał. W 1886 roku poślubił Niemkę, Franciszkę Nuchten, córkę ówczesnego burmistrza Mikołowa. Dzięki tym wszystkim …