Wtorek, 5 czerwca 2018
„RUCH WYDAWNICZY W LICZBACH 2017”
CzasopismoBiblioteka Analiz
Tekst pochodzi z numeruBiblioteka Analiz nr 480 (8/2018)
Rynek pogrąża się poprzez nadmierną produkcję tytułów – to pierwsze, choć tylko anonimowe komentarze dotyczące opublikowanych niedawno przez Bibliotekę Narodową danych o produkcji wydawniczej książek w Polsce za rok 2017. Dodajmy, że pochodzą one przede wszystkim ze środowiska dystrybutorów i detalicznych sprzedawców stacjonarnych. A co do konkretów, to w roku 2017 w polskiej bibliografii narodowej znalazło się 36.260 tytułów książek. Jest to o 2025 tytułów, czyli 6 proc. więcej niż rok wcześniej. Tym samym pobity został kolejny rekord liczby opublikowanych w Polsce tytułów książek, bo za źródła takiej właśnie statystyki uważane są informacje prezentowane w „Ruchu Wydawniczym w Liczbach”, opracowywanym przez Bibliotekę Narodową. Zgodnie z przyjętą metodologią i obowiązującymi przepisami, w zestawieniu zostały uwzględnione publikacje wydane na terenie Polski, otrzymywane przez Bibliotekę Narodową jako egzemplarze obowiązkowe, czyli książki przekazane przez wydawców. Dodajmy jednak, że publikacje odnotowane w statystyce bibliograficznej dotyczą wszystkich publikacji przysłanych do Biblioteki Narodowej w roku 2017. I tak, choć większość zbioru stanowią książki wydane w 2017 roku, to w spisie uwzględnione zostały również książki przysłane w tym roku, ale opublikowane nieco wcześniej (choć nie wcześniej niż w 2013 roku). „Traktowane są one jako swoisty ekwiwalent za tę część tytułów opublikowanych w roku 2017, które – jak pokazuje dotychczasowa praktyka – również zostaną przekazane do Biblioteki Narodowej z opóźnieniem” – czytamy we wstępie do opracowania. Co warte podkreślenia, w 2017 roku możliwa stała się „nieco bogatsza charakterystyka polskiej produkcji książkowej”, co umożliwiło wprowadzenie do katalogowania książek otrzymywanych przez Bibliotekę Narodową z systemu Deskryptorów BN. Pozwoliło to na bardziej pogłębione opracowanie każdego tytułu, dostarczając tym samym więcej danych do dokonywanych w tej publikacji analiz. Możliwe do pełniejszego wykorzystania stały się takie elementy opisu książki, jak na przykład czas jej powstania, przynależność kulturowa, forma literacka i językowa oraz tematyka. Jak wspomniałem wcześniej, w roku 2017 w polskiej bibliografii narodowej znalazło się 36.360 tytułów książek (wzrost o 6 proc. w stosunku do 2016 roku). Jak podkreślają specjaliści z Biblioteki Narodowej, po spadkach w latach 2013–2014, od roku 2015 odnotowujemy konsekwentny trend wzrostowy. „W ciągu ostatnich trzech lat przybyły w sumie 3544 książki, czyli liczona w tytułach produkcja wydawnicza zwiększyła się o ponad 10 proc. Trend ten można wpisać w szerszą tendencję wzrostową, którą z niewielkimi przerwami obserwujemy w Polsce od początku lat 90. Od roku 1991 liczba publikowanych w Polsce tytułów wzrosła ponad trzykrotnie” – podano w „Ruchu Wydawniczym w Liczbach”. Zwiększanie się liczby tytułów publikowanych książek łatwo wytłumaczyć zarówno charakterystyczną dla współczesnej ekonomii tendencją do wzbogacania i różnicowania oferty rynkowej, jak i przemianami w technikach wydawniczych zmniejszającymi znacząco czas i koszty opublikowania pojedynczego tytułu, co umożliwia zarówno rozwinięcie się sfery self-publishingu (amatorskie lub półamatorskie publikowanie książek, rozwój wydawnictw typu vanity press publikujących książki na koszt autora), jak i wzbogacanie oferty przez profesjonalne wydawnictwa. Tendencje do zwiększania liczby ukazujących się co roku tytułów książkowych w  naturalny sposób wpisują się we współczesne procesy cywilizacyjne i rynkowe, nic więc dziwnego, że rozszerzanie się oferty wydawniczej (choć zwykle nie aż tak spektakularne jak w Polsce) w perspektywie dwudziesto– czy dwudziestopięcioletniej można uznać za zjawisko dość powszechne w krajach europejskich. Nieco inaczej prezentuje się analiza porównawcza tego zjawiska na przestrzeni ostatniej dekady. „Przyrost liczby publikowanych tytułów, jaki obserwowaliśmy w tym czasie w  Polsce, nie jest wprawdzie w Europie zjawiskiem wyjątkowym (podobny trend odnotowywany jest np. we Francji), nie jest jednak także powszechny. W  ostatnim dziesięcioleciu nie wzrosła znacząco lub nawet zmalała liczba tytułów publikowanych w wielu krajach europejskich, np. w Niemczech, w Hiszpanii, na Węgrzech, w Grecji, na Litwie. Według Biblioteki Narodowej, „zmniejszanie się lub stagnację w liczbie wydawanych tytułów nieperiodycznych można niekiedy powiązać z pogorszeniem się sytuacji ekonomicznej na danym rynku książki – tak interpretowali to analitycy w niektórych z wymienionych krajów (np. na Litwie, w Grecji), widząc w tym zjawisku jeszcze jeden z wielu skutków kryzysu ekonomicznego przełomu pierwszej i drugiej dekady XXI wieku”. Nie można jednak takich zależności odwrócić, to znaczy zwiększanie się liczby tytułów nie musi wiązać się z ogólnie dobrą sytuacją na danym rynku książki, czego polski rynek jest najlepszym przykładem. Od wielu lat wzrost liczby publikowanych tytułów nie jest związany ani z wyraźniejszymi pozytywnymi zmianami w nawykach czytelniczych, ani z  przychodami osiąganymi na rynku książki. Należy bowiem przypomnieć, że czytelnictwo waha się od dekady na tym samym, bardzo skromnym poziomie (ok. 40 proc. czytelników czytających przynajmniej jedną książkę rocznie), a przychody rynku książki oceniane są jako coraz niższe (2,68 mld zł w 2013 roku – 2,32 mld zł w 2017). Bieżąca kondycja rodzimej branży książki to efekt sytuacji wewnętrznej, wynikającej ze zmian, jakie zaszły na rynku na przestrzeni bieżącej dekady, począwszy od wprowadzenia 5-proc. stawki VAT na książki papierowe, poprzez zawirowania w obszarze dystrybucji i sprzedaży detalicznej, spowodowane zmianami na rynku podręczników szkolnych, a także konsekwentnego transferu konsumentów między stacjonarnym a internetowym kanałem sprzedaży detalicznej, napędzanego konkurencją w oparciu głównie o cenę książki. W opinii specjalistów z Biblioteki Narodowej, wolumen polskiej produkcji książek wciąż nie odpowiada potencjałowi demograficznemu kraju. Kraje europejskie o zdecydowanie wyższej niż w Polsce liczbie wydawanych rocznie tytułów to: Rosja (112.647 – dane z 2015), Niemcy (85.486 – dane z 2016), Francja (81.263 – dane z 2017), Hiszpania (79.397 – dane z 2015), Włochy (66.000 – dane z 2016). Natomiast mniejszą niż w Polsce liczbę tytułów rocznie publikuje się np. w Czechach (17.815 – dane z 2016), Szwecji (15.294 – dane z 2016), w Rumunii (ok. 15.000 – dane z 2015), na Węgrzech (12.649 – dane z 2016), w Bułgarii (8530 – dane z 2016), Grecji (ok. 6700 – dane z 2015) i na Litwie (3272 – dane z 2016). Ponadto liczba mieszkańców, jaka przypada w Polsce na jedną publikowaną rocznie pozycję książkową w 2017 …
Wyświetlono 25% materiału - 829 słów. Całość materiału zawiera 3318 słów
Pełny materiał objęty płatnym dostępem
Wybierz odpowiadającą Tobie formę dostępu:
1A. Dostęp czasowy 15 minut
Szybkie płatności przez internet
Aby otrzymać dostęp kliknij w przycisk poniżej i wykup produkt dostępu czasowego dla Twojego konta (możesz się zalogować lub zarejestrować).
Koszt 9 zł netto. Dostęp czasowy zostanie przyznany z chwilą zaksięgowania wpłaty - w tym momencie zostanie wysłana odpowiednia wiadomość e-mail na wskazany przy zakupie adres e-mail. Czas dostępu będzie odliczany od momentu wejścia na stronę płatnego artykułu. Dostęp czasowy wymaga konta w serwisie i logowania.
1B. Dostęp czasowy 15 minut
Płatność za pośrednictwem usługi SMS
Aby otrzymać kod dostępu, należy wysłać SMS o treści koddm1 pod numer: 79880. Otrzymany kod zwotny wpisz w pole poniżej.
Opłata za SMS wynosi 9.00 zł netto (10.98 PLN brutto) i pozwala na dostęp przez 15 minut (bądź do czasu zamknięcia okna przeglądarki). Przeglądarka musi mieć włączoną obsługę plików "Cookie".
2. Dostęp terminowy
Szybkie płatności przez internet
Dostęp terminowy zostanie przyznany z chwilą zaksięgowania wpłaty - w tym momencie zostanie wysłana odpowiednia wiadomość e-mail na wskazany przy zakupie adres e-mail. Dostęp terminowy wymaga konta w serwisie i logowania.
3. Abonenci Biblioteki analiz Sp. z o.o.
Jeśli jesteś już prenumeratorem dwutygodnika Biblioteka Analiz lub masz wykupiony dostęp terminowy.
Zaloguj się