W maju tego roku absolwenci szkół średnich po raz ostatni zdawali maturę według dotychczasowych zasad. Środowisko nauczycielskie już od dawna wskazywało na to, że będący częścią tzw. „reformy Handkego” z początku ubiegłej dekady egzamin maturalny, zwłaszcza z języka polskiego, w sposób niezwykle destrukcyjny wpływał na umiejętności i wiedzę absolwentów. Destrukcja ta dotykała w sposób szczególny właśnie umiejętności czytelniczych. Polscy uczniowie dość dobrze radzili sobie z rozwiązywaniem testów na czytanie ze zrozumieniem, i to zarówno tych maturalnych czy gimnazjalnych, jak i międzynarodowych testów kompetencji (PISA), jednak i nauczyciele szkolni i akademiccy dostrzegają wyraźny spadek kompetencji czytelniczych młodzieży. Dla coraz większej liczby młodych ludzi przeczytanie ze zrozumieniem – a także z upodobaniem – tekstu większego niż maturalna próbka okazuje się trudne. Młodzi ludzie w swojej masie nie tylko nie lubią czytać książek, ale i nie rozumieją, jakie czytanie mogłoby im przynosić korzyści. Cóż dziwnego – byli uczeni czytania „pod klucz”, a więc takiego, które nie dopuszcza wyciągania z lektury własnych, choćby i niezdarnych, wniosków. Egzamin maturalny z centralnym kluczem oceniania wymagał od abiturientów udzielania odpowiedzi schematycznych, znajomości szkolnych, oficjalnych odczytań lektur, zniechęcał do wszelkich dyskusji z interpretacyjnymi oczywistościami i samodzielnego wnioskowania. Cały cykl nauki licealnej (a także poniekąd i w gimnazjum) podporządkowany był egzaminowi maturalnemu, uczniowie „pod maturę” uczyli się nie umiejętności i upodobań czytelniczych, ale rozpoznawania oczekiwań egzaminatora, odnajdywania w czytanym fragmencie tekstu właściwych słów-kluczy i odtwarzania wyuczonych opinii na temat lektur. Samodzielne czytanie lektur najzwyczajniej nie popłacało, ponieważ klucz maturalny nie dopuszczał możliwości premiowania samodzielnych czytelniczych obserwacji. Z punktu widzenia egzaminacyjnej skuteczności bardziej opłacalne okazywało się czytanie tzw. opracowań lektur, które zawierały ich zgrabne streszczenie, problematyzację, charakterystyki bohaterów itp. …