środa, 29 grudnia 2021
WydawcaIPN
Recenzent(et)
Miejsce publikacjiWarszawa
Rok publikacji2021
Liczba stron502
Tekst pochodzi z numeru MLKMagazyn Literacki KSIĄŻKI 12/2021

Dzięki projektowi Archiwum Pełne Pamięci, w ramach którego Polacy przekazują materiały po przodkach, zasoby archiwalne IPN stale się powiększają. Do urzędu trafiają fotografie, wspomnienia oraz prywatne listy, pamiętniki, dzienniki czy filmy z domowych szaf czy szuflad, albo… z ogródka, jak w przypadku odnalezionych przypadkiem dokumentów Armii Krajowej. Materiały są odpowiednio zabezpieczane, poddawane pracom konserwatorskim, o ile to możliwe digitalizowane, i udostępniane m.in. naukowcom i dziennikarzom. Jak podkreśla IPN, celem tych działań jest zachowanie pamięci o dziejach Polski i Polaków w XX wieku, szczególnie zmagań z dwoma totalitaryzmami – nazizmem i komunizmem.

Jakiego rodzaju nabytki trafiają do Archiwum, przekonać się można dzięki publikacji pod redakcją Teresy Gallewicz-Dołowej i Wojciecha Kujawy. Zebrano w niej 45 artykułów wraz z bogatym materiałem ilustracyjnym. Przybliżają one losy bohaterów, do których należały pamiątki, wraz z kontekstem historycznym. Do Archiwum trafił m.in. „Pamiętnik Basi”, czyli unikalne wspomnienia Wandy Barbary Bik z domu Kociuby. Obejmuje okres od deportacji z terenów Wołynia, przez pobyt na Syberii, ewakuację do Persji, lata nauki w Isfahanie i Zouku (Liban), aż do wyjazdu do Wielkiej Brytanii w 1947 roku. Innym cennym przedmiotem jest ubiór noszony przez jednego z więźniów obozów koncentracyjnych w okresie II wojny światowej. „Pasiak” należał do Jeana Pugeta, a przekazała go jego siostrzenica. W tomie zaprezentowano również archiwum Zenona Szendy, którego zasadniczą część stanowiła „bibuła”: biuletyny, pisma, książki, ulotki i plakaty czy okoliczne znaczki „Solidarności” zgromadzone przez działacza opozycyjnego w czasach PRL. Zbiory prasy niezależnej i  wydawnictwa książkowe drugiego obiegu pochodzą z kolei z archiwum aktywisty Jana Perejczuka. Do zbiorów IPN trafiły również zdjęcia Juliena Bryana, amerykańskiego fotografa i filmowca, który we wrześniu 1939 roku znalazł się w oblężonej Warszawie. Za zgodą prezydenta miasta Stefana Starzyńskiego dokumentował los mieszkańców bombardowanej stolicy. W 1958 roku powrócił do Polski, by dotrzeć do bohaterów, których uwiecznił. Do Polski kilkakrotnie przyjeżdżał także jego syn, Sam. Niezwykłe fotografie możemy dziś podziwiać w publikacjach albumowych, m.in. „Kolory wojny. Oblężenie Warszawy w barwnej fotografii Juliena Bryana”.

Podaj dalej
OCEŃ KSIĄŻKĘ