Czwartek, 7 lipca 2022
WydawcaMarginesy
AutorAlessandro Barbero
TłumaczenieKrzysztof Żaboklicki
RecenzentGrzegorz Sowula
Miejsce publikacjiWarszawa
Rok publikacji2022
Liczba stron382
Tekst pochodzi z numeru MLKMagazyn Literacki KSIĄŻKI 6/2022

Rację ma Jarosław Mikołajewski, przekonując, że nie mieliśmy dotąd w Polsce „równie barwnej, a jednocześnie solidnej i kompletnej opowieści o Dantem”. Mikołajewski, italianista, traduttore między innymi właśnie utworów Dantego, w tym „Boskiej komedii”, z pewnością wie, co mówi, choć w swej rekomendacji mógłby, moim zdaniem, coś więcej o owej „solidności” powiedzieć. A właściwie przestrzec czytelnika.

Bo ta biografia nieco została odwrócona w proporcjach – to rzetelnie udokumentowana (przypisy zajmują 110 stron!) praca naukowa, wymagająca znajomości nie tylko historii średniowiecza, nawet w jej ogólnej wersji, ale i wiedzy dość szczegółowej, niezłego rozeznania w wielu tematach poruszanych przez autora niby marginesowo, jednak analizowanych przez niego nader szczegółowo. Już pierwsze rozdziały to pokazują – detaliczny opis starcia wojsk florenckich (gwelfów) z armią broniącą Arezzo (gibelinami) jest pretekstem albo też wprowadzeniem do omówienia kwestii szlachectwa w ówczesnej Italii, jakże innego niż w pozostałych społecznościach europejskich. Co stanowi zgrabne przejście do rodziny bohatera książki – był ci on szlachcicem czy też nie? Miało to dla niego znaczenie? I czy w ogóle się to liczyło?…

Alessandro Barbero zamęcza (mówię to świadomie) czytelnika drobiazgami, odwołaniami do źródeł, rzuca nazwiska specjalistów z wąskich dziedzin, budując narrację bardziej poświęconą Italii przełomu wieków XIII i XIV niż samemu poecie. Ktoś, kto miałby ochotę poznać Dantego w wersji uproszczonej, typowej dla zbeletryzowanych biografii, musi sięgnąć po inne tomy – Barbero rozbiera Dantego na czynniki pierwsze, analizując wszystkie jego cechy (podejście do wojen, interesów, nauki, studiów, miłości i małżeństwa, polityki, która go wciągnęła i doprowadziła do jego wygnania z Florencji). Najmniej, paradoksalnie, dowiadujemy się o legendarnej Beatrycze i dedykowanej jej „Boskiej komedii”, choć autor biografii cytatami z poematu posługuje się często, przywołując je dla podkreślenia faktów, przede wszystkim zaś zaznaczenia, jak mocno osadzona w faktycznym ówczesnym świecie była ta poetycka narracja: „Dante jako bohater poematu otwarcie przyznaje się, że wyznaje wartości społeczeństwa, w którym żyje – choć doskonale wie, że jest to sprzeczne z wartościami moralnymi, które Wergiliusz [wędrujący z Dantem po Piekle] usiłuje mu przyswoić”. Życie nigdy nie było komedią, może dla bogów…

Podaj dalej
OCEŃ KSIĄŻKĘ