Czwartek, 5 maja 2022
WydawcaNaukowe PWN
AutorWojciech Lipoński
RecenzentPiotr Dobrołęcki
Miejsce publikacjiWarszawa
Rok publikacji2021
Liczba stron802
Tekst pochodzi z numeru MLKMagazyn Literacki KSIĄŻKI 4/2022

Pomnikowe dzieło wybitnego historyka jest imponującym przedsięwzięciem. Autor zaplanował cykl obejmujący całą historię kultury europejskiej aż po wiek XIX, rozpoczynając od „Prehistorii – Starożytności”, następnie wydał tom „Średniowiecze”, a teraz „Renesans”. W odróżnieniu od wielu podobnych dokonań historyków zachodnioeuropejskich, poznański historyk, prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza, ukazuje nie tylko dzieje kultury na zachodzie Europy, ale też obejmuje całość kontynentu, w tym również kraje z naszego regionu. Paradoksalnie w trakcie naszej edukacji więcej się dowiadujemy o historii i kulturze Anglii, Francji, Niemiec, Hiszpanii, Niderlandów czy Włoch niż o bliskich nam krajach na północy i południu – od Finlandii po Półwysep Bałkański. W tym ujęciu Europa jest całością, obejmuje też wszystkie wielokrotnie zapomniane obszary.

Imponuje umiejętność skrótowego – z konieczności, bo ogrom informacji jest niewyobrażalny – przedstawienia zjawisk oraz setek dzieł sztuki i literatury, a także muzyki z całego właśnie obszaru europejskiego. Przy tym ich dobór i sposób prezentacji jest najlepszym potwierdzeniem ogromnej erudycji autora. Trzeba jeszcze dodać, że autor oprócz dzieł kanonicznych, obowiązkowych w tego typu opracowaniach, przedstawia też mało znane lub wręcz ignorowane dzieła czy zjawiska, korzystając w wielu przypadkach z oryginalnych edycji dzieł literackich, gdy brak jest przekładów na język polski.

Dorobek naukowy autora jest niezwykle bogaty, co pozwala nazywać go zaszczytnym tytułem polihistora, czyli rzadkiego dzisiaj uczonego o wszechstronnej wiedzy historycznej. Z wykształcenia jest anglistą, a przez lata zdobył wielkie uznanie jako historyk sportu. W 1987 roku wydał „Humanistyczną encyklopedię sportu”, a na przełomie wieków „Dzieje sportu polskiego” oraz „Polacy na olimpiadach”, a także „Encyklopedię sportów świata” w 16 tomach. Wreszcie w 2012 ukazała się pomnikowa „Historia sportu”.

Kolejna specjalność to dzieje Wielkiej Brytanii, a więc wielokrotnie wznawiane „Narodziny cywilizacji Wysp Brytyjskich” oraz „Dzieje kultury brytyjskiej”. Stąd prosta droga prowadzi do wielkiego europejskiego cyklu, jaki teraz jest realizowany.

Wśród wielu niezwykłych odkryć, którymi autor zadziwia czytelnika, jest wyliczenie mało znanych polskich twórców, którzy zaistnieli w dziejach Europy, jak Stanislao de Polonia, pionier drukarstwa w Hiszpanii w XV w., czy profesor uniwersytetu wileńskiego Marcin Śmiglecki, zwany Smigleciusem, autor podręcznika logiki, jaki był kilkakrotnie wznawiany w Oxfordzie. Szczególną zasługą jest też uwzględnienie dorobku kulturowego niemal zapomnianych twórców literatury krajów bałkańskich: chorwackich dramaturgów i poetów-petrarkistów czy serbskich autorów wyjątkowo pięknej epiki balladowej okresu okupacji tureckiej.

Dodajmy jeszcze, aby w pełni oddać sylwetkę autora, że był również lekkoatletą i olimpijczykiem. Starsi czytelnicy z pewnością pamiętają, że biegał w słynnej polskiej sztafecie 4 x 400 metrów.

Podaj dalej
OCEŃ KSIĄŻKĘ