środa, 8 stycznia 2020
WydawcaBiały Kruk
AutorAndrzej Nowak
RecenzentPiotr Dobrołęcki
Miejsce publikacjiKraków
Rok publikacji2019
Liczba stron456
Tekst pochodzi z numeru MLKMagazyn Literacki KSIĄŻKI 12/2019

Jak już podkreślaliśmy po ukazaniu się poprzednich tomów tego epokowego dzieła, autor jest dzisiaj jedynym uczonym, którego można określić nieco już zapomnianym tytułem polihistora, co oznacza „osobę posiadającą rozległą wiedzę z wielu różnych dziedzin, encyklopedystę”. W obecnej dobie coraz bardziej wąskich specjalizacji we wszystkich naukach, również w naukach historycznych, bardzo rzadko pojawia się badacz, który posiada tak szeroką wiedzę i jednocześnie ma odwagę, a przy tym i talent literacki, aby ją w odpowiedni sposób przekazać czytelnikom.

W tradycji studiów historycznych na Uniwersytecie Warszawskim za taką postać uważano zmarłego przedwcześnie w 2005 roku prof. Tadeusza Wasilewskiego, nieodżałowanego badacza dziejów dawnych i najnowszych, który jednak nie podjął się tak wielkiego dzieła jak opisanie całych dziejów Polski, chociaż w dorobku miał pełną „Historię Bułgarii”.

Andrzej Nowak, uhonorowany w tym roku przez prezydenta Andrzeja Dudę najwyższym odznaczeniem – Orderem Orła Białego, z wielu stron jest niezwykle doceniany, a jego prace, chociaż przepojone bardzo indywidualnymi poglądami, uznawane są za najbardziej cenne opracowania.

Czwarty tom „Dziejów Polski” opowiada o najwspanialszym okresie w naszej historii, zwanym „złotym wiekiem” i obejmuje lata 1468-1572. „Wówczas spotkał się czas rozwoju polskiej kultury politycznej, specyficznej kultury obywatelskiej, republikańskiej i wolności, jakiej nie było w żadnym innym kraju europejskim tamtego okresu”, stwierdza autor i dodaje: „spotkał się czas rozwoju specyficznej kultury polskiej z potęgą zewnętrzną kraju, jednego z największych w Europie, bardzo liczącego się na tej mapie Christianitas, mapie wielkiej rywalizacji ówczesnych mocarstw”, z których najbardziej groźne okazało się Wielkie Księstwo Moskiewskie, które przerodziło się w imperium rosyjskie.

W „złotym wieku” rozwój Polski jest niezwykle wszechstronny. Gospodarczemu wzrostowi towarzyszyła wciąż udoskonalana polska sztuka wojenna; maleje znaczenie pospolitego ruszenia, rodzi się natomiast husaria, specyficzna polska formacja jazdy ciężkiej, praktycznie niezwyciężona przez blisko dwa wieki. Kwitnie Uniwersytet Krakowski, którego najsłynniejszym wychowankiem jest Mikołaj Kopernik. Rozwijają się miasta, nie tylko Kraków i Gdańsk. Doskonali się język ojczysty; powstają w nim prawdziwe arcydzieła literackie zachwycające do dziś. Rzeczpospolita przyciąga naukowców, artystów, rzemieślników (pierwsi drukarze!) z zagranicy, którzy ulegają urokowi polskiej wolności i osiadają tu na zawsze.

Całość „Dziejów Polski” zaplanowano na 11 potężnych tomów. Tom piąty ma się ukazać – jak zapewniał Leszek Sosnowski, prezes wydawnictwa Biały Kruk, na Targach Książki Historycznej w Warszawie – „za rok, może za 13 czy 14 miesięcy”. Już czekamy!

Podaj dalej
OCEŃ KSIĄŻKĘ