Spoiwem książki jest prezentacja sylwetek najważniejszych polskich reżyserów tamtej epoki. Chodzi o następujących artystów: Michał Waszyński, Mieczysław Krawicz, Juliusz Gardan, Henryk Szaro, Jan Nowina-Przybylski, Ryszard Ordyński, Leonard Buczkowski, Józef Lejtes. Trudno byłoby uzasadnić dokooptowanie kogoś jeszcze do tego zacnego grona. W ostatnim rozdziale autor zajmuje się bardziej efemerydycznymi zjawiskami, awangardą i pojedynczymi filmami, które zasługują na pamięć widzów.
Kitrasiewicz postanowił budować tekst wokół postaci związanych z warszawskim środowiskiem filmowym, jako że stolica naszego kraju była przed wojną centrum kinematograficznym. W Warszawie działały najważniejsze wytwórnie, filmy powstawały regularnie, wytworzyła się swego rodzaju „śmietanka towarzyska” jednocząca ludzi z branży. Wspólnym mianownikiem rozdziałów jest wręcz matematyczna kolejność działań. Autor wychodzi od informacji biograficznych, celnie wybiera te najbardziej frapujące fakty z życiorysu, po czym szkicuje dorobek twórczy kolejnych reżyserów.
Warto podkreślić niebagatelną wartość poznawczą książki. Autor nie tylko przypomina fabuły, odsłania realizacyjne kulisy, podaje ceny biletów, pisze o wysokości gaż aktorskich i reżyserskich, zachęca sympatyków X muzy do przypomnienia sobie niektórych filmów. Pisze oczywiście również o tych niedostępnych dziełach, których kształt rekonstruuje na podstawie dobrze dobranych cytatów z dawnych recenzji, czy wreszcie o projektach niezrealizowanych (np. polskiej wersji „Tarzana”, którą Juliusz Gardan miał nakręcić w Puszczy Białowieskiej).
Kitrasiewicz z każdego omawianego twórcy wydobywa indywidualny rys, dzięki czemu wyposaża czytelnika w dużą wiedzę o polskim kinie przedwojennym. Dzieli się tym, na czym doskonale się zna. Orientacja autora w literaturze przedmiotu jest jego bardzo mocnym atutem, którą potrafi wykorzystać. Z obowiązku recenzenta dodam jednak, że czasem warto odsłonić nieco więcej tajemnicy w szczególnie ciekawych przypadkach, na które przecież autor natrafia. Taką sytuację obrazuje wątek filmu „Ty, co w Ostrej świecisz Bramie” Jana Nowiny-Przybylskiego. Jak zauważył Kitrasiewicz, w monografiach Jerzego Toeplitza czy Barbary i Leszka Armatysów na próżno szukać wzmianki na temat tego dzieła. A wiąże się z nim przecież niesamowita historia oskarżenia o plagiat i naruszenie praw autorskich Stefana Nasfetera przez Stefana d’Albena, niedoszłego scenarzysty i reżysera pierwszej wersji „Ty, co w Ostrej świecisz Bramie”.
Autor pozornie skupia się tylko na jednostkach, w realizacji tekstowej – do tego w przystępnej formie – pisze również o różnych fundamentalnych kwestiach kinematografii II RP. Poruszone przy okazji konteksty pozwalają lepiej zrozumieć funkcjonowanie branży filmowej w tamtym okresie wraz z jego nieodpartym urokiem i mnóstwem ułomności.
„Filmowcy przedwojennej Warszawy” będą cennym uzupełnieniem literatury historycznofilmowej, jak również bibliotecznych działów varsavianistycznych.
