Z pewnością ukazanie się nowego podręcznika
historii powszechnej średniowiecza autorstwa
profesora Uniwersytetu Warszawskiego jest wydarzeniem
w świecie akademickim. Książka ta
powinna wreszcie z sukcesem zastąpić legendarny
już podręcznik Tadeusza Manteuffla, „na
którym” wychowały się generacje historyków
polskich drugiej połowy XX wieku, a który jest
stale jeszcze w ofercie tego samego wydawcy.
Przyszedł jednak czas na współczesne spojrzenie
i dlatego z inicjatywy PWN powstaje nowa seria „Historii Powszechnej”,
w której ukazał się już tom o starożytności oraz o wieku XIX. Nowa
publikacja obejmuje wbrew tytułowi tylko dzieje europejskie i nie zawiera
rozdziałów o historii innych kontynentów w tym samym czasie,
jednak średniowiecze jest zjawiskiem specyficznie europejskim, a poza
naszym kontynentem dopiero od czasów nowożytnych możemy mówić
o wspólnej z Europą periodyzacji dziejów.

Najważniejszą cechą książki – zarazem wybitnie autorskiej syntezy
i podręcznika, jest fakt, że poglądy autora są znacząco odmienne od prądów
panujących w ostatnich dziesięcioleciach w nauce historycznej. Jak
podkreślano podczas prezentacji tego tytułu w środowisku warszawskich
historyków, ignoruje on materializm historyczny w sposób konsekwentny
i radykalny, jak nikt inny w Polsce. Ma też w pogardzie słynną „szkołę
Annales”, dominującego od lat w badaniach historycznych kierunku czy
stylu, który został rozwinięty w ubiegłym wieku przez historyków francuskich
i licznych historyków europejskich, również i polskich. Do tego
autor „Średniowiecza” przedstawił bardzo konkretną wizję tego okresu,
w której głównym „spoiwem” jest chrześcijaństwo.