Poniedziałek, 13 lipca 2020
WydawcaBiały Kruk
AutorAndrzej Nowak
RecenzentPiotr Dobrołęcki
Miejsce publikacjiKraków
Rok publikacji2020
Liczba stron368
Tekst pochodzi z numeru MLKMagazyn Literacki KSIĄŻKI 6/2020

„Imperium zła” – takim mianem określił Ronald Reagan sowieckie imperium w  przemówieniu wygłoszonym w 1983 roku w Orlando na Florydzie. Od tego stwierdzenia wybitny historyk rozpoczyna swoje rozważania o  wydarzeniach, które miały miejsce ponad 60 lat wcześniej, a okazją jest obchodzona obecnie ich setna rocznica. Chodzi oczywiście o  wojnę polsko-sowiecką, zakończoną klęską bolszewików w 1920 roku.

Pojęcie „imperium zła”, które – jak czytamy we wstępie – „stało się już »monetą obiegową« studiów nad Związkiem Sowieckim”, zostało w pracy prof. Andrzeja Nowaka w sposób nowatorski przypisane dawnym wydarzeniom, od których zaczęła się ofensywa „sił zła”, ale które zakończyły się polskim sukcesem i były jednym z najważniejszych zwrotów w naszej historii ,i to zwrotem zwycięskim.

Starannie wydana praca jest znaczącym wkładem w popularyzację wielu aspektów polsko-sowieckiego konfliktu w latach 1919-1920, którego kulminacją była bitwa warszawska w sierpniu 1920 roku. Wielką zasługą autora jest rewizja powstałych przez ostatnie 100 lat mitów, dokładne przedstawienie planów Józefa Piłsudskiego, które stanowiły klucz do sukcesu militarnego, a także mistrzowskie opisanie przebiegu bitwy warszawskiej i analizę jej wpływu na myśl polityczną II Rzeczypospolitej, jak i skutków sięgających naszych lat.

Staranność wydania dopełnia dobór ilustracji i fotografii, często dotąd nieznanych, jak blisko 50 nigdy dotychczas niepublikowanych zdjęć frontowych z lat 1919-1921, autorstwa uczestnika walk kpt. Adama Paulo de Silva.

Autor pracy jest jednym z  najwybitniejszych badaczy stosunków polsko-rosyjskich. Zebrał ogromną wiedzę o źródłach do tej tematyki, nie tylko polskich, ale też rosyjskich (w latach, gdy był do nich dostęp), brytyjskich i amerykańskich, a także starannie analizuje prace nie tylko polskich, ale też rosyjskich historyków, jakże często nam nieprzychylnych. Dzięki temu otrzymaliśmy teraz wzorowy przegląd tej tematyki, sięgający daleko w XX wiek, a nie zamykający się tylko na wydarzeniach sprzed lat stu. Dlatego dobitnie brzmią ostatnie zdania tej pracy, na które mógł sobie pozwolić tylko badacz wielkiego formatu: „pozwalam sobie na nieśmiały apel: do polskich »realistów«, do wpływowych publicystów i reprezentujących dziś nasz kraj polityków. Zatrzymajmy się na tej drodze. Szukajmy porozumienia – i w Polsce, i w naszych stosunkach z Rosją – nie w kompromisie z kłamstwem, ale w prawdzie”.

Podaj dalej
OCEŃ KSIĄŻKĘ