Z życiem wielkiego malarza impresjonisty nie
kojarzą się zazwyczaj kobiety. Nie miał on osobowości
Picassa, który nie mógł żyć bez licznych
kochanek i przyjaciółek wokół siebie, czy
Salvadora Dali, opiewającego tę jedyną, będącą
u jego boku przez większą część życia.

Twórca „Słoneczników” kojarzy się raczej
z postaciami mężczyzn, a zwłaszcza z tragiczną
przyjaźnią z Paulem Gauguinem, zakończoną
próbą zaatakowania tego ostatniego brzytwą.
Van Gogha powstrzymał przenikliwy wzrok Gauguina, o którym mówił,
że ma „oczy człowieka z Marsa” oraz przyjęta przez niego postawa
obronna. Wrócił do swojego pokoju hotelowego w Arles i tam użył
brzytwy do aktu autodestrukcji: obcięcia sobie ucha. Miał jeszcze w sobie
tyle siły i desperacji, żeby zawinąć odcięty organ w chustkę i zanieść
go prostytutce, Racheli. Potem stracił przytomność.

Właśnie, Racheli… Była jedną z kobiet, z którą próbował związać
się emocjonalnie. Wcześniej kochał się w kuzynce Kee, a kiedy zmarł
jej mąż, Vincent oświadczył się jej ojcu. Został odrzucony, a wówczas
dokonał innego rodzaju autodestrukcji: włożył rękę w płomień świecy
mówiąc, że będzie trzymał tak długo aż niedoszły teść ustąpi. Nie
ustąpił, odepchnął desperata. Takim i innym aktom szaleństwa ulegał
malarz w ciągu swojego zaledwie 37-letniego życia zakończonego samobójczym
strzałem z pistoletu.

Książka Dereka Fella jest rodzajem samotnego śledztwa prowadzonego
w bibliotekach, w których autor zapoznawał się nie tylko z licznymi biografiami
dotyczącymi holenderskiego impresjonisty, ale również z teoriami
psychoanalityków, seksuologów, psychiatrów, także teologów. Stworzył
możliwie wszechstronny obraz skomplikowanej, pełnej wewnętrznych
konfliktów osobowości Vincenta i dręczącego go szaleństwa.