środa, 31 lipca 2019
WydawcaIskry
AutorMaciej J. Nowak
RecenzentTomasz Zb. Zapert
Miejsce publikacjiWarszawa
Rok publikacji2019
Liczba stron350
Tekst pochodzi z numeru MLKMagazyn Literacki KSIĄŻKI 7/2019

Tytuł tej publikacji nasuwa skojarzenia ze sławetną dysertacją wybitnego brytyjskiego historyka profesora Allana Bullocka „HitlerStalin. Biografie paralelne”. Maciej J. Nowak stosuje podobny modus operandi. Przeplata życiorysy opisywanych, gęsto i często cytując przeróżne archiwalia.

Na kardynalne pytanie postawione w prologu: „Co tak naprawdę wynika z opowieści o profesorze i malarzu?” – odpowiada następująco: „Nieznani szerszemu ogółowi przed rokiem 1922, stali się raptem częścią wielkich narodowych symboli. Dla Narutowicza wiązało się to niewątpliwie z osobistą tragedią, nie sprowadzoną jedynie do pozbawienia go życia. Dla Niewiadomskiego – wręcz przeciwnie. Wejście do narodowego panteonu, nawet w roli zbrodniarza, stało się w jego przypadku kluczem do ucieczki od mocno mu ciążącego niespełnionego, przeciętnego życia. Bez zrozumienia tych osobistych kontekstów nie zrozumiemy w pełni zdarzeń z grudnia 1922 roku”.

Z kronikarskiego obowiązku przypomnę jedynie, że w grudniu 1922 roku nieoczekiwany wybór – przez parlament – Gabriela Narutowicza na pierwszego prezydenta II RP doprowadził w Polsce do potężnego kryzysu polityczno-społecznego. Obywatele – zwłaszcza w Warszawie – masowo protestowali na ulicach, nie bez racji argumentując, że kandydaturę przeforsowały głosy mniejszości narodowych. Nowo wybrany prezydent został zastrzelony w gmachu warszawskiej Zachęty pięć dni po zaprzysiężeniu. Zamachowcem okazał się malarz i wykładowca historii sztuki, Eligiusz Niewiadomski, który natychmiast zażądał dla siebie kary śmierci. Wykonano ją przez rozstrzelanie po werdykcie sądu obradującego w trybie doraźnym. Pogrzeby obydwu bohaterów książki zgromadziły kilkudziesięciotysięczne rzesze żałobników.

Podaj dalej
OCEŃ KSIĄŻKĘ