środa, 27 listopada 2019
WydawcaBiały Kruk
AutorWojciech Roszkowski
RecenzentPiotr Dobrołęcki
Miejsce publikacjiKraków
Rok publikacji2019
Liczba stron192
Tekst pochodzi z numeru MLKMagazyn Literacki KSIĄŻKI 11/2019

Pomimo tego, że autor, wybitny i znany historyk, zastrzega się, że „opracowanie to nie rości sobie prawa do pełnego, źródłowego odtworzenia walk o Lwów” i że „jest raczej autorską impresją, osobistym hołdem pamięci ludzi, którzy poświęcili życie dla sprawy niepodległej Polski”, to jednak stworzył przejmujący, a jednocześnie obiektywny opis dramatycznych wydarzeń, jakie rozegrał y się we Lwowie i wokół tego „zawsze wiernego” miasta od listopada 1918 do połowy następnego roku. Gdy kończyła się I wojna światowa, nazywana Wielką Wojną, i na zachodzie Europy zapanował wreszcie pokój, to wschodnie ziemie dawnej Rzeczypospolitej jeszcze długo były widownią niezwykle zaciętych walk zakończonych dopiero zwycięstwem nad bolszewikami w 1920 roku.

Gdy upadała monarchia austrowęgierska, we Lwowie, który był stolicą Galicji, niespodziewanie dla zamieszkałych tam Polaków 1 listopada 1918 roku miasto opanowały siły ukraińskie. Polscy mieszkańcy miasta, którzy stanowili w nim większość, natychmiast podjęli spontaniczną walkę, lecz sytuacja była niezwykle ciężka i dopiero odsiecz, jaka na wiosnę 1919 roku nadeszła z centralnej Polski, pozwoliła na odbicie miasta. Trwające do połowy następnego roku zacięte, ale też często chaotyczne walki spowodowały wielkie straty, śmierć nie tylko walczących obrońców, ale też wielu cywili. Zniszczeniu uległo też wiele budynków i ich zasoby, często świadomie niszczone przez oddziały ukraińskie, jak chociażby zbiory Ossolineum czy wchodzącego w je go skład Muzeum Lubomirskich. Autor sumiennie opisuje te wydarzenia, nie stroniąc przy tym od wspomnienia o haniebnej postawie naszych rodaków, w tym wielu wojskowych, którzy po opanowaniu miasta zgotowali pogrom ludności żydowskiej.

Tytułowe Orlęta Lwowskie to młodzi mieszkańcy, którzy ochotniczo walczyli o miasto z oddziałami wojsk ukraińskich. W skład oddziałów ochotniczych wchodzili studenci, robotnicy, urzędnicy, uczniowie. W walkach we Lwowie do 22 listopada 1918 roku uczestniczyło 1374 uczniów szkół powszechnych i średnich oraz studentów. Najmłodszy miał 9 lat. Jeden z nich, 13-letni Antoni Petrykiewicz, został najmłodszym w historii Kawalerem Orderu Virtuti Militari. Do powstania legendy Orląt Lwowskich przyczyniła się tak że postawa harcerek i harcerzy, którzy masowo wzięli udział w obronie Lwowa i Galicji Wschodniej.

Książka napisana jest z wielką pasją i znawstwem tematu i stanowi zapis nie tylko dramatycznych wydarzeń z obrony Lwowa w latach 1918 i 1919, lecz została obudowana pełną historią miasta – od jego średniowiecznych początków, aż po lata najnowsze – ewakuację ludności polskiej po roku 1945. Dodatkowym walorem jest zamieszczenie 100 oryginalnych fotografii z bitwy o Lwów. Uzupełnieniem jest powojenna dramatyczna historia Cmentarza Obrońców Lwowa, którego piękne zdjęcie autorstwa mistrza Adama Bujaka stanowi zamknięcie tej pełnej faktów, ale i uczuć historii Lwowa.

Podaj dalej
OCEŃ KSIĄŻKĘ