Obszerny tom zawiera 181 dokumentów, na które składają się: Komunikaty Biura „B” MSW z obserwacji ambasady amerykańskiej; Raporty sytuacyjne ambasady USA; Pozostałe materiały ambasady USA, korespondencja konsulatów w Krakowie i Poznaniu; Korespondencja przychodząca. Materiały te datowane są od 13 grudnia 1981 roku do 8 lutego 1982 roku. Dlaczego właśnie do tego dnia?
Wyjaśnia to w noszącym tytuł „13 grudnia 1981 r.: szok czy spełnienie prognoz?” wprowadzeniu do publikacji autor jej opracowania Patryk Pleskot: „(…) postanowiłem nie skupiać się na całym okresie stanu wojennego, tylko na jego pierwszych tygodniach. Decyzja ta wynika przede wszystkim z bardzo dużej liczby dokumentów zachowanych z okresu stanu wojennego, większej niż z 16 miesięcy legalnego funkcjonowania Solidarności. Zatem uznanie za granicę narracji formalnego zakończenia stanu wojennego (w lipcu 1983 r.) czy nawet jego zawieszenie 31 grudnia 1982 r. wymagałoby bardzo ostrej selekcji materiału, nieuchronnie implikującej arbitralne decyzje i w pewien sposób wypaczającej obraz działalności amerykańskich placówek dyplomatycznych”.
Wprowadzenie Pleskota to obszerny esej charakteryzujący polityczne kroki podjęte przez administrację Białego Domu i prezydenta Ronalda Reagana osobiście (zapalił w oknie swojego biura świeczkę na znak solidarności z narodem polskim, a symbol ten podjęto w wielu krajach), mające na celu zmuszenie władz PRL do respektowania podpisanej w Helsinkach Konwencji o przestrzeganiu praw człowieka. Wśród tych kroków są m.in. rozmowy Reagana z przywódcami państw zachodnich, sankcje finansowe i ekonomiczne nałożone na rząd Jaruzelskiego oraz emisja głośnego propagandowego filmu dokumentalnego „Let Poland be Poland”, który wyświetliły telewizje 50 państw.
A same dokumenty? Oto jedna z rozlicznych notek z obserwacji ambasady Stanów Zjednoczonych przez peerelowskie specsłużby: „O godz. 8.49 przyjechał samochodem WZ-0122. O godz. 1.45 odjechał ww. samochodem. O godz. 2.38 przyjechał w towarzystwie żony i „Atoma-80” samochodem WZ-0122. O godz. 10.44 odjechał ww. samocho dem. O godz. 11.38 przyjechał do obiektu samochodem WZ-0122. Wyjechał z ambasady o godz. 18.23 ww. samochodem” (obiektem obserwacji był William Jamieson, któremu nadano kryptonim „Anet-81”).
O wiele bardziej rozbudowane są raporty ambasady USA „tajne specjalnego znaczenia”. Zacytujmy początek jednego z nich: „O godz. 9.45 pracownik ambasady uczestniczył we mszy św. w katedrze św. Jana na Starym Mieście. Podczas kazania ksiądz nawiązał do wprowadzenia stanu wojennego w kraju. Stwierdził, że św. Jan Baptysta żył w solidarności z Bogiem. »Solidarność« jest obecnie bardzo popularnym słowem w naszym kraju. Żyjemy w bardzo ciężkich i bardzo trudnych czasach. Wszyscy musimy dążyć do większego solidaryzowania się z Bogiem. Musimy więcej modlić się i częściej przyjmować sakramenty« – powiedział ksiądz”.
Książka jest odbiciem okresu, w którym dyplomaci amerykańscy w sposób bardzo aktywny, chociaż z większym trudem niż w okresie 16-miesięcznej legalnej działalności NSZZ Solidarność, zdobywali informacje przydatne dla Waszyngtonu. Z podobnym, często zaskakująco skutecznym zaangażowaniem działalność dyplomatów śledzili funkcjonariusze kontrwywiadu PRL, którym udało się przechwycić dużą ilość amerykańskich raportów przesyłanych do stolicy USA.
