W serii „Biblioteka Myśli Współczesnej” PIW-u ukazała się książka „Spojrzenie i obraz. Traktat o malarstwie” Jacka Antoniego Zielińskiego – malarza, rysownika i eseisty, autora szkolnych podręczników wiedzy o sztuce, kuratora wielu wystaw i twórcy galerii muzealnej „Krąg Arsenału” w Muzeum Lubuskim im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim.

Urodzony w 1936 roku w Warszawie artysta, w latach 1954–1960 studiował na Wydziale Grafiki stołecznej Akademii Sztuk Pięknych (dyplom w pracowni prof. Tadeusza Kulisiewicza, 1960). O sztuce pisać zaczął na studiach, debiutował w 1957 roku. Wydał m.in. „O widzeniu artystycznym” (1966), „Krąg Arsenału 1955” (1992), „Świat sztuki” (2003).

O kilka lat młodszy od uczestników legendarnej wystawy „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi” w warszawskim Arsenale (lipiec–wrzesień 1955), która była manifestacją i buntem pokolenia studiującego w latach socrealizmu oraz jednym z pierwszych przejawów „odwilży” politycznej i kulturalnej – poświęcił wiele uwagi i czasu sztuce swoich starszych kolegów, pisał o ich ekspresyjnej i egzystencjalnej refleksji, niedozwolonej w czasach socrealizmu, skupieniu na ważnych sprawach społecznych, organizował wystawy ich obrazów, rzeźb i grafik. Ceniąc sztukę formacji „Arsenału”, jej wartość artystyczną i etyczną, dla siebie szukał własnej drogi. W twórczości malarskiej koncentrował się głównie na obserwacji przyrody, analizował zjawiska natury, jej istotę i struktury. Inspirując się tradycjami koloryzmu, stworzył fascynujące, aluzyjne pejzaże skał, lasów, wody, chmur, kosmicznych przestworzy; łączy fotografię z rysunkiem i malarstwem.

„Spojrzenie i obraz” jest traktatem specyficznym, rodzajem podsumowania doświadczenia artystycznego i życiowego Jacka Antoniego Zielińskiego, który wypowiada się w różnych pisarskich gatunkach i to nie tylko na temat sztuk plastycznych. Książka ta stanowi sumę jego refleksji na temat sztuki, ukształtowanych przez kontemplację dzieł (od czasów prehistorycznych po współczesność), naukową wiedzę o bycie i charakterze ludzkiej percepcji oraz własne, wieloletnie doświadczenia jako artysty i pedagoga sztuki. Przez całe dojrzałe życie dążył do poznania człowieka i bytu; można w jego poszukiwaniach dostrzec ducha Pierre’a Teilharda de Chardin, Guillaume’a Apollinaire’a, ale też poglądy egzystencjalistów. Przeplata swój wywód wspomnieniami, anegdotami, wypisami z prac artystów, myślicieli czy historyków sztuki. Książka ta zawiera również przykłady fikcjonalnego pisarstwa Zielińskiego, które uzupełnia być może najważniejszą jego myśl, że człowiekiem się nie jest, a człowieczeństwo trzeba budować w sobie niemałym wysiłkiem i przez wiele lat.