środa, 17 września 2025
WydawcaBiały Kruk
AutorWojciech Roszkowski
Recenzent(pk)
Miejsce publikacjiKraków
Rok publikacji2025
Liczba stron490
Tekst pochodzi z numeru MLKMagazyn Literacki KSIĄŻKI 9/2025

Bogato ilustrowany album opowiada o świecie z lat 30.–70. naszej ery, takim, jakim znano go wówczas. Autor ustawia się więc w roli kronikarza tamtejszych wydarzeń, nie tylko religijnych, ale też politycznych, społecznych i kulturowych. Właściwie wydarzenia religijne, czyli działalność misyjna apostołów, a zwłaszcza Piotra i Pawła (nazywanych Petrusem i Paulusem), z czasem schodzą na plan dalszy, ustępując miejsca faktom świeckim, historycznym. W centrum zainteresowania prof. Roszkowskiego jest Rzym i nic dziwnego, bo właśnie on, jako miasto i państwo, stanowił główne pole cywilizacyjnego świata. Inne części globu, jak Galia, Hispania, Judea, Armenia czy Chiny, były barbarzyńskie i nie miało znaczenia, że w ich mniemaniu o sobie, na przykład Chińczyków, wartości znajdowały się na przeciwstawnych biegunach, to znaczy – Cesarstwo Chin uważało siebie za ostoję cywilizacji, a ludzi pokroju Rzymian, nie mówiąc o Galach, Germanach czy w ogóle mieszkańcach ówczesnej Europy, za pożałowania godnych dzikusów. Książka ukazuje wierzenia wielu ludów, głównie politeistyczne, chociaż ze zrozumiałych względów zatrzymuje się autor najdłużej przy „fenomenie Żydów” z ich wiarą w Boga Jedynego i Niewidzialnego, której kontynuacją stało się chrześcijaństwo (dzieło „Świat Apostołów” poprzedziła imponująca trylogia Roszkowskiego „Świat Chrystusa”).

W omawianym okresie dominują wydarzenia świeckie. Wprawdzie autor rozpoczyna opowieść od Ukrzyżowania, a następnie Wniebowstąpienia Jezusa (nazywanego Jeshuą), przyjmując datę roku 30, a nie 33 AD, a kończy ją na wojnie żydowsko-rzymskiej i zniszczeniu Jerozolimy, kolebki judaizmu, ale pomiędzy tymi datami i wydarzeniami najwięcej miejsca poświęca kolejnym rządom cesarzy rzymskich. Ich politykę zagraniczną ujmuje w szerokiej perspektywie istnienia innych krajów i narodów i ich powiązań z Rzymem lub całkowitej od niego odrębności, z kolei politykę wewnętrzną omawia na różnych płaszczyznach: społecznej, gospodarczej, militarnej, kulturalnej. Zagląda za kulisy władzy Tyberiusza, Kaliguli, Klaudiusza i Nerona, obrazując zbrodnie, dworskie intrygi, skutki łask i niełask każdego z nich. Pisze o władztwie poszczególnych konsulów i prefektów, buntach i rozruchach, osiągnięciach nauki, filozofii i literatury, igrzyskach olimpijskich. Jest miejsce na opis rewolty w Mauretanii, powstanie w Nanyue, sukcesy legionów w Germanii, zaślubiny Claudiusa i Agrippiny, zdradziecki zamach w Armenii, wyrok na prokonsula w Sardini, wielki pożar Rzymu za Nerona, działalność amfiteatru w Puli. Zatrzymuje się przy problemach duchowych, jak chrześcijanie i śmierć czy miłość u chrześcijan, cytując Ewangelię oraz Dzieje Apostolskie, a także liczne utwory świeckie autorów rzymskich (pogańskich), w tym erotyczne. Tym ostatnim przeciwstawia właśnie staro- oraz nowotestamentowe ujęcie zjawiska miłości jako spełnienie odpowiedzialnego, opartego na wzajemnym poszanowaniu związku kobiety i mężczyzny.

Oczywiście przez cały ten czas towarzyszymy działalności misyjnej Petrusa, a zwłaszcza Paulusa, jako bardziej aktywnego i skłonnego do dalekich podróży. Wydarzenia wielkiej polityki ówczesnego świata, chociaż miejscami dominujące, nie przekreślają jednak tego, co wyraża tytuł, a dzieło zamyka zdanie będące zapowiedzią nowego świata: „Na drodze wskazanej przez Paulusa i przywódców chrześcijan pojawia się coraz więcej ludzi…”.

Podaj dalej
OCEŃ KSIĄŻKĘ