Dzisiaj książka, której podtytuł brzmi „Wojna polityczna pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Rosją 1945-2020” i w tytule ma słowo „szaleństwo”, jest najbardziej aktualna. Do tego jakże trafne jest przywołane przez autora motto autorstwa Samuela Johnsona z 1758 roku (!), które brzmi: „Do nieszczęść wojny zaliczyć należy słabnięcie umiłowania prawdy i wzrost fałszu, dyktowanego interesem i łatwowiernością”.
Wydaje się wręcz, że autor napisał ją w tych dniach, gdyż twierdzi – całkowicie zasadnie – że czas zwycięstwa Ameryki w zimnej wojnie, która trwała w XX wieku, przeminął. Pisze, że „w XXI wieku Rosja przeszła do kontruderzenia przeciwko Stanom Zjednoczonym i ich sojusznikom, działając skrycie i wywrotowo”. Jednak teza, że walka toczy się bez użycia wojska, lecz tylko przy użyciu broni politycznej, też już przeminęła. Warto jednak prześledzić, jak przebiegały zmagania dwóch wielkich mocarstw w ciągu 75 lat pokojowego współistnienia,.
Autor ma szczególną umiejętność zbierania materiałów i talent ich sugestywnej prezentacji. Spod jego pióra wyszły, a przez poznańskiego wydawcę zostały opublikowane, tak ważne pozycje jak „Dziedzictwo popiołów. Historia CIA” czy wcześniej „Wrogowie. Historia FBI”. Wraz z nową książką powstała w ten sposób trylogia ukazująca całościowo amerykańską politykę i historię zmagań z globalnym przeciwnikiem. Nie ma wątpliwości, że wielkie nagrody, jakie otrzymał – Nagroda Pulitzera oraz National Book Award – były całkowicie zasłużone.
Na kartach książki przenosimy się w świat polityki, do tajemnic której dociera się dopiero po latach. Tak jest w przypadku zrywów wolnościowych w Niemieckiej Republice Demokratycznej w 1953 roku, o czym niemal nic wcześniej nie wiedzieliśmy, a niedawno zostały odtajnione dokumenty z tamtego czasu. Podobnie jest w przypadku polskiego przełomu z 1956 roku zwanego Październikiem, jak też z krwawo stłumionym przez wojska sowieckie powstaniem węgierskim z tego samego roku. Dla nas szczególnie ważne są fragmenty odnoszące się do działania i roli Radia Wolna Europa, które w czasach PRL-u pełniło rolę „wolnych mediów” w naszym społeczeństwie, a potem czas strajków i powstania „Solidarności” zakończony wprowadzeniem stanu wojennego. Doszło jednak do radykalnego przesilenia i mieliśmy Okrągły Stół, wydarzenie szczególne i wyjątkowe, a potem tak doniosłe zmiany, że upadł Mur Berliński i rozpadł się Związek Radziecki.
Narracja doprowadzona jest do końca prezydentury Donalda Trumpa w roku 2020. Przy tym autor nie ma wątpliwości, że wybory prezydenckie w 2016 roku zostały sfałszowane – przez Rosjan, którzy wcześniej skutecznie sfałszowali wybory na Ukrainie w 2014 roku. Słowa, że „Rosjanie zdołali wniknąć do umysłów Amerykanów” brzmią złowrogo, ale trudno je zakwestionować – szczególnie po lekturze tej niezwykle ważnej i sugestywnie napisanej książki. Najbardziej pouczająca i poruszająca lektura na obecny czas!
