Czwartek, 1 kwietnia 2021
WydawcaArkady
Autorpod red. naukową Jerzego Malinowskiego
RecenzentPiotr Dobrołęcki
Miejsce publikacjiWarszawa
Rok publikacji2021
Liczba stron616
Tekst pochodzi z numeru MLKMagazyn Literacki KSIĄŻKI 3/2021

Takie dzieło mogło powstać jedynie w uznanym warszawskim wydawnictwie, którego dorobek obejmuje najważniejsze opracowania z dziedziny historii sztuki światowej i polskiej. Wzorem pozostanie oczywiście polska edycja monumentalnej „Sztuki świata” i przeniesienie jej treści z hiszpańskiego oryginału, a przy tym uzupełnienie jej przez polskich naukowców. To najważniejsze dokonanie podsumowujące wiedzę o minionych epokach liczy 16 tomów, jakie ukazywały się regularnie od 1989 do 2010 roku. W 2005 roku rozpoczęła się edycja jej dopełnienia w postaci kolejnej pomnikowej pracy, jaką jest „Sztuka polska”, oryginalne opracowanie z udziałem najwybitniejszych polskich historyków sztuki. W tym roku ukazał się długo oczekiwany tom 6. tej publikacji poświęcony sztuce XIX wieku, a więc okresowi, gdy straciliśmy niepodległość, a paradoksalnie nastąpił rozkwit wszystkich dziedzin sztuki, co – jak zgodnie się ocenia – w wielkiej mierze przyczyniło się do przetrwania przez społeczeństwo czasu rozbiorów.

Tom jest pracą zbiorową z udziałem wybitnych specjalistów w poszczególnych dziedzinach, którzy są autorami kolejnych części poświęconych architekturze, ogrodom i parkom, rzeźbie, malarstwu i rysunkowi, grafice, początkom fotografii oraz rzemiosłu artystycznemu. Tradycyjnie omawiane są dzieła sztuki powstałe i znajdujące się na historycznych ziemiach Rzeczpospolitej, aż po Kresy Wschodnie. Nowością, a nawet pewnego rodzaju przełomem, jest omówienie w oddzielnym rozdziale sztuki zachodniej i północnej części naszego kraju, czyli Śląska i Pomorza Zachodniego, a więc ziem, których XIX-wieczna spuścizna jest częścią sztuki niemieckiej. Ziemie te nazwane w powojennej propagandzie Ziemiami Odzyskanymi nie były dotąd łączone w opracowaniach z dziedziny historii sztuki z pozostałymi częściami naszego kraju, a przecież bogactwo znajdujących się tam zabytków bardzo dzisiaj wzbogaca polską tradycję i zostało już całkowicie zasymilowane i uznane za własne przez kolejne pokolenia ich mieszańców.

Brakuje jedynie dopełnienia tej koncepcji o sztukę dawnych Prus Wschodnich, czyli Warmii i Mazur, jak się przyjęło ten obszar nazywać, bo i te ziemie zostały przyłączone do Polski w 1945 roku. Niemniej cała edycja „Sztuki polskiej”, a zwłaszcza najnowszy tom 6., stanowi wybitne wydarzenie edytorskie i naukowe. Tom ten pozwala na nowo spojrzeć na dzieła, które na zawsze zapisały się w historii sztuki polskiej, ale i europejskiej, chociaż nie zawsze są za granicą doceniane. Właśnie dzięki takim publikacjom możemy stwierdzić, jak ważny był wiek XIX i jak wiele z jego dorobku się zachowało mimo ogromnych strat, jakie Polska poniosła wpierw w czasie I wojny, a potem podczas II wojny, gdy niezliczone dzieła sztuki były zarówno rabowane, jak i systematycznie niszczone przez najeżdżające armie z zachodu i wschodu.

Podaj dalej
OCEŃ KSIĄŻKĘ