Niedziela, 9 czerwca 2024
WydawcaSłowo/obraz terytoria
AutorMaria Janion
RecenzentSebastian Walczak
Miejsce publikacjiGdańsk
Rok publikacji2023
Liczba stron632
Tekst pochodzi z numeru MLKMagazyn Literacki KSIĄŻKI 5/2024

Dobra wiadomość dla czytelników – po piętnastu latach książka prof. Marii Janion doczekała się wznowienia. Czy nadal jest atrakcyjną pozycją wśród innych opracowań o wampirze jako symbolu kultury nowoczesnej?

„Wampir. Biografia symboliczna” składa się z dwóch części. „Wampiriada”, część główna książki, stanowi przegląd rozwoju symboliki i mitu wampira w kulturze XIX i XX wieku – głównie w literaturze, ale także w filmie, sztukach plastycznych. Praca jest bardziej przeglądem niż wnikliwą analizą poszczególnych aspektów problemu, co wcale nie jest wadą, a wręcz zaletą, gdyż napisanie dwustustronicowej rozprawy, która zgrabnie poruszałaby się po płaszczyznach osi czasu, różnych stylistyk, form wypowiedzi, mapie całej Europy, zbierając problem w pewną spójną całość, a przy tym podanej komunikatywnym językiem, jest dużą sztuką.

Maria Janion była historykiem literatury, stąd też jej wywód ma charakter literaturoznawczy, a nie antropologiczny. Z racji swojej specjalizacji najwięcej miejsca poświęca tekstom romantycznym, co ma swoje uzasadnienie także w źródle problematyki, wszak początki swojej popularności wampir zawdzięcza epoce Goethego i Mickiewicza. Są też omówienia klasyki kanonu: „Draculi” Roberta Stockera czy „Wampira” Władysława Reymonta, a także dzieł z końca wieku reprezentowanych przez „Wiedźmina” Andrzeja Sapkowskiego oraz „Zębów wampira” Rolanda Topora.

Należy zaznaczyć, że chociaż badaczka traktuje temat szeroko, przywołuje także sylwetki morderców okrzykniętych wampirami np. Zdzisława Marchwickiego jako Wampira z Zagłębia. Co ciekawe, lektura zamyka się wraz z końcem XX wieku, a nie uwzględnia ona dorobku gier komputerowych, które w tym czasie są już istotnym kreatorem wytworów kultury.

„Wampir od Goethego i Byrona do Topora i Sapkowskiego” to druga część zbioru. Jest ona antologią tekstów, które traktują o wampirze, a które brała na warsztat Maria Janion w swoim eseju. Zbiór ten w całości lub fragmentarycznie, ze względu na rozmiar niektórych utworów, pozwala nam zapoznać się z tematyką i ma nas zachęcić do samodzielnej lektury i własnych poszukiwań.

Wydawnictwo słowo/obraz terytoria zaznacza, że trzecie wydanie ukazuje się w zmienionej wersji. Układ i zawartość tekstu pozostały nienaruszone, natomiast redakcja zdecydowała się opracować indeks osób, który jest oczywiście bardzo pomocny we fragmentarycznej lekturze, szczególnie że dzieło ma charakter przekrojowy. Zmieniono także format książki, obecne wydanie jest nieznacznie mniejszego wymiaru, co w żaden sposób nie wpływa na komfort czytania.

Książka jest bogato ilustrowana, starannie zedytowana, a z okładki słodki Nosferatu złowrogo zachęca – kup książkę, kup książkę… Nikt nie oprze się Wampirowi.

Podaj dalej
OCEŃ KSIĄŻKĘ