Niewiele miast w historii przeżyło tak tragiczną katastrofę jak Warszawa.
Po licznych zniszczeniach i pożarach w trakcie jej oblężenia we
wrześniu 1939 roku, a potem po 63 dniach walk w trakcie Powstania
Warszawskiego, jej dzielnice centralne były jeszcze systematycznie i planowo
burzone i podpalane przez specjalne oddziały niemieckie. Ludność
przymusowo wysiedlono i miasto całkowicie opustoszało. Dopiero
po zajęciu Warszawy przez Armię Czerwoną w styczniu 1945 roku
życie miasta zaczęło gwałtownie się odradzać i dzisiaj po niemal siedemdziesięciu
latach mamy stolicę jaką mamy – z nieszczęsnym Pałacem
Kultury i Nauki i lasem wieżowców w środku miasta, ale też z wieloma
pozytywnymi zmianami.

Dlatego niezwykle trudno wyobrazić sobie, jakim miastem była
Warszawa międzywojenna – z jednej strony wspaniały „Paryż północy”,
a z drugiej niemałe obszary biedy, z najgęściej zamieszkałą dzielnicą północną,
którą uznawano za światową stolicę języka jidisz, jakim powszechnie
posługiwała się liczna zbiorowość żydowska. I dlatego niezwykle pomocna
i cenna jest publikacja ukazująca urodę Warszawy, a przy tym nie
ukrywająca brzydoty jej fragmentów i narastających konfliktów społecznych.
Autorka opisuje miasto, jakiego już nie ma, ale jakie pokochała, co
wyraźnie wyłania się z jej tekstu, wzbogaconego niezwykle interesująco
wybranym zestawem fotografii z tamtej epoki, na których z radością odkrywamy
wiele jeszcze zachowanych gmachów. Były to często wybitne
rozwiązania architektoniczne, jak niegdyś najwyższy w Warszawie budynek
towarzystwa Prudential, po wojnie zamieniony na hotel Warszawa,
a teraz opustoszały i czekający cierpliwie na nowe przeznaczenie
i straszący swym zaniedbaniem. Przetrwał też gmach Sejmu z charakterystyczną
rotundą sali posiedzeń, jak i kilka innych mniej eksponowanych
obiektów, jak kompleks ministerstwa komunikacji przy ul. Chałubińskiego
czy gmach Szkoły Głównej Handlowej przy ul. Rakowieckiej albo ukryta
na warszawskiej skarpie willa słynnego architekta Bohdana Pniewskiego,
w której mieści się obecnie część zbiorów Muzeum Ziemi. Aby przypomnieć
sobie więcej miejsc i sprawdzić, jak wyglądały przed kilkudziesięciu
laty, warto sięgnąć po tę cenną i pełna uroku pracę.