Wywiad rzeka, jeden z najciekawszych tekstów o kondycji współczesnej polskiej inteligencji z jej najwyższych rejestrów, niemal autobiografia, lecz sprawnie sterowana przez rozmówcę, który nie tylko zadaje stosowne pytania, ale i kieruje rozmówcę ku najważniejszym, a także trudnym tematom. Bohater rozmowy jest postacią dobrze znaną w polskiej nauce, przez wiele lat był aktywnym, czasem zadziornym publicystą, który w widoczny sposób zaistniał w środowisku „Tygodnika Powszechnego”.

Jednym z wielu tematów podejmowanych wówczas były „sprawy wschodnie”, niełatwe przecież do ujęcia i opisania. Z tych tekstów powstał zbiór zatytułowany „Podróż na Wschód. Szkice i reportaże 1977–1997”, który ukazał się w 2006 roku nakładem krakowskiego Universitasu i chociaż niewielki rozmiarem, to zgodnie z notą wydawcy „jest ważnym świadectwem przełomowego czasu: rozrachunku naszych wschodnich sąsiadów z sowietyzmem, odrodzenia wolności i niepodległości, tworzenia podstaw gospodarki rynkowej” przy „nieustannym nawiązywaniu do dziejów Rzeczpospolitej Obojga Narodów oraz sowieckiej martyrologii tworzy niezapomniany obraz polsko-rusko-litewskiej wspólnoty kultury i losów”.

Prof. Andrzej Romanowski zaistniał jako badacz i krytyk literatury, przybliżył wiele tematów wcześniej pomijanych. W 1990 roku opublikował zapomniane „Wiersze i pieśni z lat 1908–1918 o Polsce, o wojnie i o żołnierzach” w dwóch tomach zatytułowanych sentymentalnie „Rozkwitały pąki białych róż…”. Warto do tych tekstów wracać, jak też zawsze się wraca do ponadczasowych „Skrzydlatych słów”, zbioru cytatów polskich i zagranicznych, jakie zebrali i opracowali razem z prof. Henrykiem Markiewiczem.

Jednak w środowisku historyków prof. Andrzej Romanowski jest przede wszystkim niezłomnym obrońcą i redaktorem naczelnym „Polskiego Słownika Biograficznego”, publikacji całkowicie wyjątkowej, uznanej od dawna za dobro narodowe i jeden z pomników polskiej humanistyki, ukazujący się od 1935 roku! Obszerny rozdział wywiadu zatytułowany „Słownik nad słownikami” obejmuje fascynującą i pełną szczegółów relację z długiego okresu, bo od 1 stycznia 2003 roku, gdy autor rozpoczął dyrektorską kadencję, po połowę ubiegłego roku. Sytuacja „Słownika” jest dramatyczna, o czym jego redaktor regularnie alarmuje, a teraz – całkowicie zdeterminowany – wystąpił z rozpaczliwym apelem do premiera o zapewnienie bezpiecznego finansowania, na co potrzebne są niezbyt wielkie fundusze.

Cała rozmowa pełna wielu wyznań i refleksji jest fascynującą lekturą, do której warto wracać, bo prof. Andrzej Romanowski mówi niezwykle otwarcie, chociażby nazywając się „inteligentem pięknoduchem”.