KSIĄŻKA KATOLICKA Ludzie potrzebują wsparcia książek na swojej ścieżce wiary. Przytłaczająca większość Polaków deklaruje, że wyznaje katolicyzm. Czy oznacza to, że w Polsce myśl i książka katolicka oraz rynek książki katolickiej mają się dobrze? Otóż niekoniecznie, w ostatnich latach wiele wydawnictw musiało ograniczyć ofertę tytułową i nakłady. W Polsce na pewno istnieją dwa - niezależne niemal - światy książek: świecki i katolicki. Patrzą na siebie raczej z dystansem. Rzadko współpracują. Dlaczego tak się dzieje? Książka katolicka omawiana jest niemal wyłącznie w prasie i mediach katolickich i jest dostępna w księgarniach katolickich. Rzadko dyskusja na temat poszczególnych autorów czy książek przenika do mediów świeckich. Z jakiego powodu? Z książką katolicką związanych jest wiele podobnych pytań i niejasności, a nierzadko zarzutów. Dotyczą samego pojęcia, jakości oferty wydawniczej, specyficznej dystrybucji, stosunków własnościowych, wpływu przedstawicieli kościoła na kształt wydawnictw... ale także z drugiej strony odnoszą się do czytelników, ich preferencji, światopoglądu czy wreszcie "masowości" NIE MA DOBREJ DEFINICJI omawianego pojęcia, a nawet wydawnictwa należące do Stowarzyszenia Wydawców Katolickich sporadycznie zamieszczają informację, że ich oficyny publikują książki katolickie. Częściej określają się jako oficyny bliskie myśli chrześcijańskiej, wartościom wypływającym z Pisma Świętego itp. Z drugiej strony część wydawnictw ogólnych, świeckich, w tym największe z działających na rynku - np. PWN, Readers Digest, Prószyński i S-ka, Podsiedlik-Raniowski i S-ka czy Rebis - wydają pozycje, które można z pewnością zaliczyć do książek katolickich. Najczęściej mówi się, że książki katolickie to wszystkie te, które są zgodne z doktryną Kościoła katolickiego, jednak nie ma zgody co do tego, czy wydawcą katolickim może być firma świecka, jak np. krakowski Znak, czy tylko oficyny działającve przy zakonach i parafiach. Jedno jest pewne, większość tytułów katolickich dostępnych jest niemal wyłącznie w specjalistycznych księgarniach. Jest ich wiele - działają przy parafiach, zakonach, diecezjach, wiele wydawnictw (m.in. WAM, Święty Wojciech, Święty Jacek) ma też własne księgarnie. Książki katolickie można zamówić także w księgarniach internetowych, kupić w specjalistycznych hurtowniach katolickich. Szacuje się, że w Polsce działa około 100 wydawców katolickich, oferta tytułowa obejmuje kilka (5-6) tysięcy tytułów, księgarń można doliczyć się kilkuset. Setki tysięcy ludzi kupuje prasę i książki katolickie. To ostatnie jest chyba najważniejsze. Bo można spierać się o sens wprowadzania i granice omawianego pojęcia, pytać o relację pomiędzy pojęciem "książka katolicka" a "książka religijna" (na przykład licznych świeckich księgarzy irytuje omawiany temat. "Co to jest? - pytają, czy Biblia to pozycja katolicka? Na Zachodzie boom przeżywa książka religijna. Dlaczego w Polsce musi być ciągle i na siłę "katolicka"? Czy mam postawić obok półek klęcznik"), można porównywać rynek Polski i rynki zachodnie. Ale faktycznie jest to rzecz drugorzędna, skoro w Polsce istnieją liczni czytelnicy zainteresowani literaturą odwołującą się do wiary chrześcijańskiej. FAKT, ŻE KSIĄŻKA KATOLICKA nie funkcjonuje na rynku "otwartym" to splot wielu historycznych okoliczności, które w efekcie sprowadzają się do nieufności i funkcjonowania obu światów obok siebie. Nie bez znaczenia jest też ogólna nadprodukcja na rynku wydawniczym. Należy bowiem pamiętać, że w Polsce istnieje zjawisko ogromnej podaży książek. Lada w księgarni nie byłaby w stanie pomieścić samych tylko ukazujących się nowości, których rocznie w naszym kraju ukazuje się ponad 15 tys. Dlatego wielu księgarzy niechętnie bierze do sprzedaży książki katolickie, często pozycje niskonakładowe, o których nie mówi się w mediach. Jest to powód niezależny od dyskusji światopoglądowych, hamujący wchodzenie książki katolickiej do sprzedaży ogólnej. Ale dla wielu osób związanych z rynkiem, najistotniejsze jest to, że kilkadziesiąt lat funkcjonowania w ukryciu zaowocowało przyzwyczajeniami, które składają się na nieefektywny system dystrybucji książek katolickich, co w warunkach wolnego handlu jest niekorzystne. W rezultacie, mimo dużej grupy wiernych czytelników, książka katolicka przegrywa rywalizację z innymi publikacjami. Według zgodnych opinii ponad czterdzieści lat działalności w restrykcyjnych warunkach - cenzury, limitów papieru, funkcjonowania w drugim obiegu - dokonało zmiany myślenia o rynku. Sposób, w jaki radzili sobie katoliccy wydawcy w celu ominięcia funkcjonujących w PRL restrykcji nauczyły nieufności do rynku zewnętrznego. Jakie są tego efekty? Takie, że w Polsce działa …