Marian Sewerski, prezes zarządu Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik, powiadomił, że w połowie stycznia przyszłego roku ukaże się trzeci tom wspomnień Zofii z Odrowążów-Pieniążków Skąpskiej, zatytułowany „Dziwne jest serce kobiece… Wspomnienia z Ząbkowic i Krakowa”.
„Serdecznie dziękuję za życzliwość okazaną wydanym dotychczas w Czytelniku wspomnieniom Zofii Skąpskiej i uprzejmie proszę o łaskawe zainteresowanie się tomem trzecim”, przekazał Bibliotece Analiz prezes Czytelnika.
Tom trzeci liczy 736 stron, zawiera 139 zdjęć, a autorem pełnego uroku projektu graficznego jest Maciej Sadowski. Opracowanie wspomnień przepisanych z rękopisu, wstęp, komentarze, przypisy, dobór materiału ilustracyjnego i tablice genealogiczne są dziełem Rafała Skąpskiego, wnuka autorki.
Rafał Skąpski jest prezesem Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, a do marca tego roku był także prezesem spółki Targi Książki, organizatora Warszawskich Targów Książki i innych wydarzeń targowych w Gdyni, Warszawie i Katowicach. Przez 10 lat był dyrektorem Państwowego Instytutu Wydawniczego (2005-2015). W latach 1998-2001 był członkiem zarządu Polskiego Radia, następnie do 2004 roku zajmował stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury w rządzie Leszka Millera.
Wydawca informuje, że „Dziwne jest serce kobiece… tom 3. Wspomnienia z Ząbkowic i Krakowa” Zofii z Odrowążów- Pieniążków Skąpskiej kończy niezwykłą sagę rodzinną spisywaną przez sześćdziesiąt lat. Autorka w powojennej sytuacji politycznej kraju podejmuje z mężem raz jeszcze wyzwanie pracy zawodowej, tym razem w Ząbkowicach Śląskich. Po śmierci męża ostatnie dziesięć lat życia spędza w Krakowie. Bohaterami, jak w całej trylogii, są prawdziwe osoby, a tłem autentyczne wydarzenia.
Tak jak poprzednie tomy, tom trzeci rekomendują trzej wybitni polscy prozaicy.
Józef Hen: Po maszynopis tomu pierwszego wspomnień pani Skąpskiej sięgałem z pewną obawą, ale na następne czekałem już niecierpliwie i z nadzieją. Nie zawiodłem się. Pisarstwo narracyjne, obserwacyjne i emocjonalne to walory tych wspomnień ‒ prawdziwej ‒ nie wymyślonej sagi rodzinnej. Dla współczesnego czytelnika walorem winna być autentyczność i obiektywizm zapisów z pierwszych lat powojennych, niezafałszowanych dyktowaną dziś interpretacją tamtego okresu. Autorka nie jest apologetką nowych czasów, ale rozumie, że innych nie może być i nie będzie. Trzeba żyć, pracować i dbać o właściwe ukształtowanie postaw wnuków. Zachęcam do lektury.
Wiesław Myśliwski: Tom ten mógłby nazywać się „Kres ziemiaństwa”, ale dla Autorki emocjonalnie i duchowo kresem tym nie jest. Jest świadoma, co niosą, dla niej i jej najbliższych, przemiany lat 1944/1945. Pomimo to i mimo podeszłego już wieku imperatyw pracy na rzecz ziemi i jej płodów, któremu wraz z mężem byli całe życie wierni, nie gaśnie. To jeszcze nie czas odpoczynku ‒ obejmują prowadzenie zakładu ogrodniczego na ziemiach zachodnich. Starają się przekazać wnukom wszystkie wartości, które były dla nich tak ważne w czasie zaborów i odrodzonej II Rzeczpospolitej. Zarówno dwa tomy poprzednie, jak i ten wciąga czytelnika w prawdziwą historię prawdziwych ludzi, opisaną w dobrym literackim stylu. Warto czytać, warto zekranizować.
Eustachy Rylski: Dwa poprzednie tomy interesujących wspomnień Zofii Skąpskiej to samo życie. Pracowite, radosne, naturalne, niewolne od kłopotów, od czasu do czasu nieoszczędzające autorce osobistych tragedii, nie licząc narodowych. Tom trzeci nie mniej ciekawy, poza komponentem dolnośląskim, a więc czasem niedostatku i konfrontowania się z nieustanną polityczną opresją, to rekapitulacja tego życia. To namysł nad starością, przemijaniem, odchodzeniem własnym i najbliższych. Pani Zofia, wyzwolona już z nieuchronnych, lecz często banalnych obowiązków, oddaje się temu, co jest istotą natury jej i każdego wrażliwego, inteligentnego człowieka – rozmyślaniom. Namawiam czytelników, by spróbowali asystować autorce w tych rozmyślaniach. Naprawdę warto.
Rafał Skąpski opatrzył tom trzeci osobistym komentarzem, którego fragmenty przytaczamy:
Tom drugi „Wspomnień”, podobnie jak pierwszy, zyskał spore uznanie zarówno wśród krytyków, jak i Czytelników. Omawiany był w półroczniku „Almanach Łącki”, w miesięcznikach: „Kraków”, „Sądeczanin” (wielokrotnie), „Miesięczniku Literackim KSIĄŻKI”, „Gospodyni”, „IKS”; tygodnikach: „Angora”, „Newsweek”, „DoRzeczy” (dwukrotnie), „Tygodniku Ciechanowskim”, „Plus Minus”; oraz dziennikach: „Gazeta Krakowska”, „Trybuna” i „Dziennik Polski”. Rozmowy ze mną o obu tomach „Wspomnień” emitowane były m. in.: w Radiach Opole, Bydgoszcz, Katowice, Wrocław, Kraków, w Programie I Polskiego Radia, Radiu 24, Radiu 7 (Działdowo), Radiu dla Ciebie (dwukrotnie), Radiu Doxa (Opole), Radiu Plus (Legnica), poznańskich Radiach Merkury i Emaus oraz w Regionalnej Telewizji Kablowej (sądeckiej) i Naszej Telewizji Sądeckiej. Rozmów ze mną można słuchać i oglądać na portalach Wydawnictwa Czytelnik, Big Book Cafe, GOK w Płośnicy, Biblioteki Wojewódzkiej w Opolu, Klubu Muzyki i Literatury we Wrocławiu, Biblioteki Kórnickiej w Poznaniu, oraz na portalu Sądeczanin.
Tom drugi otrzymał od „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” tytuł „Książka Grudnia 2021”, był nominowany do sądeckiej Nagrody im. ks. prof. B. Kumora. Redakcja miesięcznika „Kraków”, w ramach Konkursu Portrety, zauważyła drugi tom „Wspomnień” wśród 86 ich zdaniem ważnych i wartościowych książek roku 2021. Teatr Polskiego Radia zrealizował słuchowisko, według mojego scenariusza, oparte na treści tomu drugiego. W rolę Zofii Skąpskiej wcieliła się ponownie Grażyna Barszczewska. Słuchowisko według tomu pierwszego emitowane było 27 września 2020 roku, a według drugiego 11 września 2022 roku.
Do tej pory było blisko 40 spotkań promocyjnych. Odbywały się w bibliotekach gminnych, powiatowych i wojewódzkich, w muzeach, gminnych ośrodkach kultury, księgarniach i innych instytucjach kultury, podczas targów książki i plenerów literackich. Organizatorom tych spotkań dziękuję za wspaniałą atmosferę i działalność promocyjną. Spotkania odbywały się w różnych formułach, bywałem indagowany przez znakomitych rozmówców, ale też sam na sam z publicznością snułem opowieść o „Wspomnieniach” i ich Autorce, obrazując to prezentowaniem zdjęć. Każda rozmowa z osobą prowadzącą spotkanie była niezwykłym doświadczeniem, ukazującym, jak na różne fragmenty i niuanse wspomnień zwracana była uwaga tych osób i jak różnorodne wnioski można wysnuć z lektury tego samego tekstu. Podziękowania zechcą przyjąć panie: Mariola Berdychowska, Edyta Danielska, Paulina Wilk i Katarzyna Zawadzka oraz panowie: Piotr Dobrołęcki, prof. Waldemar Łazuga, Krzysztof Jakubowski, Witold Kaliński, Jerzy Kisielewski, Waldemar Krzyżewski, Łukasz Połomski i Tadeusz Samborski.
Promując tom drugi, odbyłem 30 spotkań w bibliotekach, muzeach i innych placówkach kultury w miastach i miejscowościach na terenie kraju. Newsletter Biblioteki Analiz – Rynek Książki, omawiając trasę moich spotkań, zatytułował tę notkę: „Rafał Skąpski mistrzem promocji”.
