Nagrodę im. prof. Jerzego Skowronka za rok 2018 przyznano wydawnictwu Universistas z Krakowa za pracę Piotra Głuszkowskiego zatytułowaną „Barwy polskości, czyli życie burzliwe Tadeusza Bułharyna”. Nagrodę specjalną otrzymał prof. Wiesław Walkiewicz, którego praca „Bułgaria. Dzieje polityczne najnowsze” (Libra) była minowana do Nagrody wraz z 26 innymi tytułami. Uroczystość wręczenia nagród odbyła się w piątek 24 maja podczas 10. Warszawskich Targów Książki na Stadionie PGE Narodowym.

prof. dr hab. J Czubaty: książka Piotra Głuszkowskiego „Barwy polskości, czyli życie burzliwe Tadeusza Bułharyna” wpisuje się w popularny od pewnego czasu nurt badań nad mentalnością polityczną i postawami Polaków w XIX wieku. Jest to studium poświęcone Tadeuszowi Bułharynowi – napoleońskiemu oficerowi z wojny 1812 roku, który w pierwszej połowie XIX wieku stał się jednym z najbardziej poczytnych pisarzy i wpływowych dziennikarzy rosyjskich. W oczach współczesnych i potomnych na ponad sto lat utrwalił się wizerunek Tadeusza Bułharyna jako narodowego renegata lub co najmniej karierowicza kierującego się w swych działaniach najbardziej przyziemnymi motywami. Nagrodzona książka przynosi jego nowy obraz, bogatszy o szereg niuansów. Autor prezentując wybory dokonywane przez bohatera swej rozprawy i poszukując ich przyczyn unika pułapek prostych rozwiązań – nie wciela się w rolę jego oskarżyciela ani apologety. W rezultacie czytelnik otrzymuje solidną porcję materiału do rozważań nad relacjami między normami zbiorowej lojalności i indywidualnymi strategiami życiowymi w czasach zaborów.

Laureatem Nagrody specjalnej został prof. Wiesław Walkiewicz, którego uhonorowano za wkład badawczy w rozwój bałkanistyki i upowszechnianie wiedzy w tym zakresie. W jego dorobku są liczne artykuły naukowe publikowane w kraju i za granicą oraz monografie odsłaniające meandry uwarunkowań politycznych i historycznych na Bałkanach.

dr hab. Lilla Moroz-Grzelak, prof. IS PAN: Wiesław Walkiewicz jest absolwentem filologii słowiańskiej Uniwersytetu Warszawskiego (magisterium w 1973 roku „Historiozofia ‘Ballad Pericy Kerempuha’ Miroslava Krležy). Jego zainteresowania badawcze podążające w kierunku politologii i historii w roku 1978 zaowocowały doktoratem w zakresie stosunków międzynarodowych na wydziale Dziennikarstwa i Nauk politycznych UW, a w roku 1989 habilitacją (Stosunki bułgarsko-jugosłowiańskie 1941-1948. Uwarunkowania i implikacje, 1988). Efektem prac Wiesława Walkiewicza są liczne artykuły naukowe publikowane w kraju i za granicą oraz monografie odsłaniające meandry uwarunkowań politycznych i historycznych na Bałkanach. Taką pozostaje ważna i wznawiana praca „Jugosławia: byt wspólny i rozpad”(Trio, 2000). Autor sukcesywnie poszerzał zakres swoich zainteresowań badawczych. Dowodem jest monografia „Bałkany słowiańskie. Aspiracje – Uwikłania – Sprzeczności (2015). Jej autor w roku 2016 został laureatem Nagrody im. prof. Jerzego Skowronka. Jego kolejna, zgłoszona do 23. edycji Nagrody w roku 2018 i uhonorowana monografia „Słowiańszczyzna południowa. Między przeszłością i przyszłością” (Wydawnictwo SGGW, 2017), stanowi kontinuum współczesnej historii bałkańskiej przestrzeni, jakie zapoczątkowali w fundamentalnej pracy Jerzy Skowronek, Mieczysław Tanty i Tadeusz Wasilewski „Historia Słowian południowych i zachodnich”, 1988). Monografia Wiesława Walkiewicza pozwala bowiem na redukcję luk badawczych w zakresie najnowszej historii słowiańskich państw Półwyspu Bałkańskiego. Okazuje się jednak, że badacz nie spoczął na laurach – w 2019 roku do konkursu zgłoszona została jego następna publikacja „Bułgaria. Dzieje polityczne najnowsze” (Libra 2019). Kapituła konkursu postanowiła o przyznaniu autorowi Nagrody Specjalnej w uznaniu za wkład, jaki wnosi do badań bałkanistycznych, upowszechnianie wiedzy w tym zakresie i tym samym wypełnianie naukowego testamentu patrona Nagrody im. prof. Jerzego Skowronka. Kapituła konkursu wyraża przy tym nadzieję, że prof. Wiesław Walkiewicz będzie kontynuował badania dziejów bałkańskiej Słowiańszczyzny, przestrzeni tak bliskiej profesorowi Jerzemu Skowronkowi, odkrywając to co jeszcze nieodkryte i dotąd przemilczane.
Przyznano też siedem wyróżnień za monografie oraz trzy wyróżnienia za prace zbiorowe, jak też dwa wyróżnienia w kategorii czasopism naukowych.

Wyróżnienia w kategorii monografii:
– Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego za pracę Magdaleny Rekść „Wyobrażenia zbiorowe społeczeństw byłej Jugosławii w XXI wieku. Perspektywa politologiczna”

– Wydawnictwo DiG w koedycji z Edition La Rama za pracę Wojciecha Sajkowskiego „French Image of the Peoples Inhabiting Illyrian Provinces”

– Wydawnictwo Czarne za pracę Andrzeja Skalimowskiego „Sigalin. Towarzysz odbudowy”

– Wydawnictwo Naukowe UAM za pracę Artura Stęplewskiego „Semioza pisma. Cyrylica i łacinka w serbskim i chorwackim dyskursie narodowym na tle słowiańskim”

– Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej za pracę Konrada Pawłowskiego „Państwowość Kosowa. Geneza, uwarunkowania, współczesność”

– Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego za pracę Patrycjusza Pająka „Arcydzieła chorwackiego filmu fabularnego”

– Wydawnictwo Naukowe UAM za pracę Krzysztofa Marchlewicza „U szczytu potęgi. Wielka Brytania w latach 1815-1914”

Wyróżnienia w kategorii prac zbiorowych:
– Wydawnictwo Neriton w koedycji z Muzeum Historii Polski za pracę „Drogi do niepodległości. Reminiscencje popowstaniowe” pod red. Tadeusza Wolsza
– Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy za pracę „Polska i Jugosławia w XX wieku”. Polityka, społeczeństwo, kultura” pod red. Momčilo Pavlovicia, Pawła Wawryszuka i Andrzeja Zaćmińskiego
– Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie za pracę „The Art of War in the Balkans form the Middle Ages to the 21st Century”. Edited by Andrzej Krzak and Dariusz Gregorczyk
Wyróżnienia w kategorii czasopism naukowych:
– „Balcanica Posnaniensia. Acta et Studia”, tom XXV, Instytut Historii UAM, pod red. Ilony Czamańskiej i Jędrzeja Paszkiewicza
– „Poznańskie Studia Slawistyczne”, Nr 14 i 15 (2018), Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, pod red. Krystyny Pieniążek-Marković

Nagroda im. prof. Jerzego Skowronka przyznawana jest wydawcom, którzy publikują książki w dziedzinie historii i archiwistyki z szerokiego kręgu zainteresowań badawczych jej patrona. Prof. Jerzy Skowronek w swojej pracy badawczej zajmował się przede wszystkim historią Polski i krajów bałkańskich w II połowie XVIII i w wieku XIX oraz stosunkami międzynarodowymi w tym okresie. Był też autorem wielu publikacji varsavianistycznych oraz prac z dziejów wojskowości, szczególnie dotyczących powstań narodowych. Związany był z Instytutem Historii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie przeszedł wszystkie stopnie kariery naukowej – od asystenta do profesora. Przez jedną kadencję był też prorektorem swojej macierzystej uczelni. W roku 1990 został dyrektorem Instytutu Nauk Humanistycznych Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie, a następnie objął funkcję Dyrektora Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Zginął 23 lipca 1996 roku w wypadku samochodowym we Francji.

W skład jury wchodzą Nagrody im. prof. Jerzego Skowronka wchodzą: prof. dr hab. Jarosław Czubaty (przewodniczący), Piotr Dobrołęcki, dr hab. Lilla Moroz-Grzelak, prof. IS PAN, dr hab. Martyna Deszczyńska, red. Józef Kliś oraz sekretarz Kapituły Barbara Kramar. Członkami Kapituły są również: dr Natalia Bujniewicz, Witold Kaliński, dr Tadeusz Krawczak, Zofia Kunert, Andrzej Pieniak, prof. dr hab. Wiesław Jan Wysocki i prof. dr hab. Jerzy Zdrada, oraz dr Andrzej Czesław Żak.