środa, 6 marca 2024
W Mławie przypomnienie Stanisława Grzepskiego

Wydawnictwo Naukowe UKSW zaprasza w imieniu organizatorów: autora opracowania, Urzędu Miasta Mława i swoim do Mławy na spotkanie ze Stanisławem Grzep(b)skim oraz ks. prof. Waldemarem Linkem, które odbędzie się w sobotę 16 marca o godz. 16 w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Bolesława Prusa przy ul. 3 Maja 5 w Mławie.

Będzie to promocja  książki Stanisława Grzepskiego (1524-1570) zatytułowanej „’De Multiplici Siclo et Talento Hebraico’: polska egzegeza renesansowa wobec nauki europejskiej”. Spotkanie odbędzie się w ramach obchodów Roku Stanisława Grzepskiego na Mazowszu.

Publikacja ukazała się pod redakcją ks. dr. hab. Waldemara Linkego, prof. UKSW, i w tłumaczeniu dr. hab. Dominiki Budzanowskiej-Weglendy, prof. UKSW, nakładem Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Z opisu wydawcy: W tym roku mija 500 lat od chwili, gdy przyszedł na świat człowiek niezwykły i dla swych czasów bardzo ważny. W 1524 roku w Grzebsku urodził się Stanisław Grzepski. Od 1537 rou zdobywał wykształcenie na Akademii Jagiellońskiej. Musiał je jednak przerwać w 1541 roku wskutek wielodniowych i krwawych zamieszek studenckich. W 1549 rou dekretem Zygmunta Augusta krakowskich żaków wypędzono z miasta. Grzebski, podobnie zresztą jak jego przyjaciel Jan Kochanowski, wyruszył w przymusową podróż. Zaprowadziła go najpierw na Dolny Śląsk, a potem do Królewca. Przebywał w środowisku protestanckim, co więcej, dość krótko był według części źródeł rektorem szkoły Braci Czeskich w Koźminku. Nie przystąpił jednak nigdy formalnie do żadnej wspólnoty reformowanej, przeciwnie, związał się bardzo mocno z projektem reformy Kościoła zapoczątkowanej przez Sobór Trydencki. Stał się nie tylko przyjacielem, ale i współpracownikiem kard. Stanisława Hozjusza oraz bp. Marcina Kromera, m.in. część swego księgozbioru przeznaczając dla powstającego z inicjatywy Hozjusza w Braniewie kolegium jezuickiego.

Stanisław Grzepski był humanistą. Dzięki wytrwałym staraniom osiągnął biegłą znajomość języka greckiego i hebrajskiego. Gdy pod koniec 1556 roku udało mu się sfinalizować egzaminem bakalarskim swe studia, zaczął ubiegać się o stanowisko wykładowcy w Akademii. Pomimo czynionych mu obietnic i zapewnień, że tylko problemy formalne (brak dyplomu) stoją na przeszkodzie, nie otrzymał posady. Na Mazowsze powrócił więc latem 1557 roku i przebywał tam do wiosny lub lata 1562 roku. Mieszkał w tym czasie prawdopodobnie w Mławie. Zajmował się prywatną guwernerką i badaniami własnymi. Był to prawdopodobnie najbardziej twórczy okres w jego życiu naukowym. Na początku roku akademickiego 1562/1563 wrócił do Krakowa, z którego w 1564 roku wygnała go zaraza. Wkrótce jednak powrócił do miasta i już do śmierci w 1570 roku w nim pozostał.

Był bibliofilem i posiadał znaczącą kolekcję monet, ponieważ większość swoich skromnych dochodów przeznaczał na książki i numizmaty. Po jego śmierci (a częściowo jeszcze za życia) jego zasoby biblioteczne trafiły do księgozbiorów publicznych, a monety stały się podstawą kolekcji Akademii Krakowskiej. O wiele cenniejszą częścią pozostawionego dziedzictwa są publikacje: polskojęzyczny podręcznik dla geometrów, przekład na łacinę dwóch poematów św. Grzegorza z Nazjanzu i komentarz do nich, traktat napisany po łacinie poświęcony kwestiom związanym z miarami w Biblii (zwłaszcza w Starym Testamencie). W Polsce Grzebski znany jest przede wszystkim jako autor owego podręcznika dla geometrów, okrzykniętego pierwszą książką techniczną napisaną po polsku. Jednak europejską sławę zyskał dzięki łacińskiej rozprawie biblijnej. Potwierdza ona znakomity warsztat filologiczny, oczytanie zarówno w dziełach autorów antycznych, jak i w ówczesnej literaturze, zdolność do łączenia ze sobą różnych obszarów wiedzy: od matematyki przez filologię klasyczną i hebrajską po historię i teologię. Jego przedwczesna śmierć sprawiła, że dorobek Grzebskiego nie wygląda bardzo imponująco pod względem liczby pozycji, ale warsztat i erudycja widoczne w opracowaniu z metrologii biblijnej przekonują, że gdyby mógł, dokonałby jeszcze wiele na polu badań tekstów biblijnych.

Podaj dalej
Autor: (fran)
Źródło: WN UKSW