Rafał Skąpski, autor opracowania wspomnień swojej babci Zofii z Odrowążów-Pieniążków Skąpskiej,  jest z pewnością rekordzistą w specyficznej konkurencji – w skutecznej promocji swoich książek. Do tej pory spotkał się z czytelnikami dziewięć razy po ukazaniu się pierwszego tomu wspomnień i 22 razy, aby prezentować oba tomy, jakie się dotąd ukazały. W perspektywie jest też wydanie tomu trzeciego, co z pewnością będzie powodem do zorganizowania nowego szlaku spotkań.

Rafał Skąpski jest prezesem Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, a także prezesem spółki Targi Książki, organizatora Warszawskich Targów Książki i innych wydarzeń targowych w Gdyni, Warszawie i Katowicach. Przez 10 lat był dyrektorem Państwowego Instytutu Wydawniczego (2005-2015), poprzednio wiceminister kultury (2001-2004).

Przed dwoma laty, w listopadzie 2019 roku, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” opublikowała pierwszy tom wspomnień Zofii z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej zatytułowany „Dziwne jest serce kobiece… Wspomnienia galicyjskie” w opracowaniu Rafała Skąpskiego, wnuka autorki. Książkę rekomendowali: Wiesław Myśliwski, Józef Hen i Eustachy Rylski. We wspomnieniach występują liczni przedstawiciele rodzin ziemiańskich: Odrowążów-Pieniążków, Skąpskich, Pobóg-Ruszkowskich, Dyakowskich, Stadnickich i wielu innych. Uzupełnieniem są starannie opracowane tablice genealogiczne powiązanych rodzinnie rodów. Wstęp do książki autorstwa Rafała Skąpskiego publikowany został oddzielnie w suplemencie do „Kwartalnika Literackiego Wyspa” nr 4/2019.

Pierwsza część kończy się w roku 1920, a obejmuje lata od urodzenia autorki w 1881 roku, która w pewnych reminiscencjach cofa się jeszcze do początku XIX wieku, opisując historię swojej rodziny i rodziny swojego męża. Druga część wspomnień obejmuje lata 1920-1945. W roku 1920 autorka z mężem i dziećmi opuszcza Sądecczyznę, na której spędziła blisko 20 lat i kolejne niemal 20 lat spędza na Pomorzu. – Następnie jest bardzo dramatyczny moment na jesieni 1939 roku, gdzie oboje moich dziadkowie – w różnych terminach – są aresztowani i przebywają po kilkanaście dni w więzieniu. Areszt nie był długi, ale każdy dzień nie był pozbawiony dramaturgii, grozy i niepewności. Później dziadkowie przedzierają przez Mazowsze do Generalnej Guberni, do swojego najstarszego syna Antoniego, i spędzają okres okupacji pod Krakowem w majątku, którego był zarządcą – stwierdził autor opracowania.

19 czerwca 2020 roku w siedzibie Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik została zawarta umowa wydawnicza na drugą część wspomnień Zofii z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej w opracowaniu Rafała Skąpskiego. Tom zatytułowany „Dziwne jest serce kobiece… Wspomnienia z Pomorza i Hebdowa” ukazał się w lecie tego roku.

Premierowe spotkanie promocyjne tomu pierwszego odbyło się 13 listopada 2019 roku w Kawiarni „Czytelnika” przy ul. Wiejskiej 12a w Warszawie. Rozmowę z autorem opracowania wspomnień Rafałem Skąpskim prowadził Jerzy Kisielewski, który jeszcze kilkakrotnie uczestniczył w spotkaniach promocyjnych tej książki.

Po warszawskim wydarzeniu Rafał Skąpski spotkał się w 2019 roku z czytelnikami w Księgarni BookBook w Gdańsku-Wrzeszczu (15 listopada), w Sopotece w Sopocie (16 listopada), w Bibliotece Głównej WiMBP w Bydgoszczy (18 listopada), w Klubie Dziennikarzy „Pod Gruszką” w Krakowie (20 listopada), w księgarni BookBook przy ul. Koszykowej w Warszawie (27 listopada), w Księgarni Ossolineum w Łodzi (28 listopada) oraz na Śląskich Targach Książki w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowice (6 grudnia). W roku 2020 cykl spotkań rozpoczął się w Sądeckiej Bibliotece Publicznej im. Józefa Szujskiego w Nowym Sączu w Sali Reprezentacyjnej im. Stanisława Małachowskiego w Nowosądeckim Ratuszu (9 stycznia ). Następne były też spotkania w Starym Sączu i w Łącku, a także w trakcie Poznańskich Targów Książki (7 marca). Potem zawieszono organizowanie spotkań z powodu pandemii.

Po ukazaniu się drugiego tomu wspomnień zorganizowano premierowe spotkanie w trakcie Pleneru Literackiego w Gdyni (4 sierpnia) z udziałem Eustachego Rylskiego, Barbary Kosmowskiej i Przemka Dyakowskiego. Prowadził spotkanie Jerzy Kisielewski, który był również gospodarzem warszawskiej premiery tomu drugiego wspomnień w kawiarni „Czytelnika” (14 września), a następnie Rafał Skąpski spotkał się z czytelnikami na Warszawskich Targach Książki na stoisku „Czytelnika” (10 i 11 września).

Potem Rafał Skąpski prezentował oba tomy wspomnień Zofii Skąpskiej w Płośnicy i Działdowie, czyli w rejonie, gdzie autorka z mężem przenieśli się w 1920 roku, a potem w Kętach (6 października), Krakowie – w Klubie pod Gruszką (7 października), Starym Sączu (8 października), Piwnicznej (12 października), Łabowej (14 października), Muszynie (15 października), Krakowie – na Międzynarodowych Targach Książki (16 października), Krynicy (22 października), Warszawie – w Warszawskim Towarzystwie Genealogicznym (25 października), ponownie w Warszawie – w Big Book Cafe (2 listopada), Przasnyszu (26 października), Bydgoszczy (4 listopada), Wrocławiu (8 listopada), Legnicy (9 listopada), Jeleniej Górze (10 listopada), Gryfowie (12 listopada) oraz Opolu (15 listopada). W niedzielę 28 listopada obyło się spotkanie podczas Targów Książki Historycznej w Warszawie.

W najbliższym czasie odbędą się spotkania w Ratuszu w Nowym Sączu (1 grudnia) i w Łącku (16 grudnia).

Dla Teatru Polskiego Radia zostało nagrane słuchowisko na podstawie pierwszego tomu wspomnień Zofii z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej. Autorami adaptacji radiowej byli Tomasz Lerski i Rafał Skąpski. Słuchowisko było emitowane w niedzielę 27 września w I programie Polskiego Radia. W rolę autorki wcieliła się Grażyna Barszczewska. Słuchowisko reżyserowała Dobrosława Bałazy, a oprawę muzyczną przygotował Marcin Szałkowski.

Od 17 grudnia 2020 roku co wieczór w I programie Polskiego Radia w ramach cyklu „Lektury przed Północą” wyemitowano 16 odcinków wspomnień Zofii z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej.

– Czytała wspaniale krakowska aktorka Lidia Bogaczówna. Ponieważ ostatni odcinek zaprezentowano już w Nowym Roku, można powiedzieć, że w Polskim Radiu była to nie tyle książka miesiąca, a nawet nie książka roku, lecz dwóch lat! – skomentował Rafał Skąpski. Fragmenty książki czytane w I programie Polskiego Radia dostępne są tutaj.

15 sierpnia tego roku Polskie Radio 24 w audycji „Poczytnik” wyemitowała rozmowę Krzysztofa Masłonia i Tomasza Zaperta z Rafałem Skąpskim o drugim tomie książki Zofii z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej „Dziwne jest serce kobiece. Wspomnienia z Pomorza i Hebdowa”. Kolejną rozmowę z Rafałem Skąpskim, tym razem 4 września na antenie Radia RDC przeprowadził Piotr Szymon Łoś.

Spotkania z Rafałem Skąpski są relacjonowane w internecie i wywołują duże zainteresowanie. Najwięcej wejść odnotowano do dzisiaj po niedawnym spotkaniu w Big Book Cafe w Warszawie (403 wejścia) oraz po spotkaniach w Legnicy (290) i Opolu (250).

Pierwsza część wspomnień opublikowanych przez wydawnictwo „Czytelnik” zyskała nominację do Nagród Historycznych Polityki za rok 2019 w kategorii „Pamiętniki, relacje, wspomnienia”. Tom ten został też nagrodzony tytułem Książki Miesiąca w październiku 2019 roku przez „Magazyn Literacki KSIĄŻKI”, a także otrzymał nagrodę za Wydarzenie Edytorskie 2019 roku w trakcie Gali Nagród „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” w lutym 2000 roku. Tytuł ten zajął również wysokie miejsce w konkursie na książkę roku o Nagrodę im. ks. prof. Bolesława Kumora, którego rozstrzygnięcie odbyło się podczas II Sądeckich Targów Książki w Krynicy-Zdroju.

– Jest też materiał na trzecią część wspomnień, choć będzie to zapis krótszy, ale obejmuje okres, kiedy moi dziadkowie żyli w nowej rzeczywistości. Dziadek był zawodowo aktywny jeszcze przez 5 lat, potem przyszła śmierć dziadka i samotność autorki. Tekst jest może coraz mniej emocjonalny i jest mniej ciekawych zdarzeń, a zawiera wiele refleksji nad odchodzeniem, nad chorobą, nad starością. Być może uznamy, że coś jeszcze z tego może interesować czytelnika – stwierdził Rafał Skąpski.