Debata wokół książki Bartłomieja Kapicy „Władysław Bieńkowski – biografia polityczna”

Bohater publikacji był przedwojennym komunistą. W 1941 roku przedostał się ze Lwowa do Warszawy, gdzie wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej. Z czasem został bliskim współpracownikiem Władysława Gomułki. Po wojnie był między innymi członkiem Sekretariatu KC i ministrem oświaty. Należał w tamtych czasach do najważniejszych ideologów partyjnych w Polsce. Narastające w latach 60. krytyczne nastawienie Bieńkowskiego do władz doprowadziło do usunięcia go w 1969 roku z PZPR. W późniejszym okresie Bieńkowski współpracował z Komitetem Obrony Robotników oraz Towarzystwem Kursów Naukowych. Zmarł w 1991 roku.

Bartłomiej Kapica w swojej książce nie ogranicza się do rekonstrukcji biografii jednego z ważniejszych marksistowskich intelektualistów, dziś w dużej mierze zapomnianego. Stara się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego po latach zdecydował się zająć krytyczne stanowisko wobec totalitarnego państwa i wesprzeć opozycję. Jednocześnie odtwarza kontekst instytucjonalny, w którym funkcjonował Bieńkowski – państwa rządzonego przez komunistów i szeroko rozumianego ruchu komunistycznego. Zastanawiając się nad źródłami przekonań Bieńkowskiego, stawia pytanie o ich spójność z czynami. Stara się przy tym uniknąć zarówno łatwych osądów, jak i bagatelizowania pracy Bieńkowskiego na rzecz komunistycznego reżimu.