Kiedy jeden z najwybitniejszych, i w skali Wielkiej
Brytanii, i świata, reporterów podróżniczych, Colin
Thubron, rusza w podróż, możemy być pewni,
że zaowocuje ona znakomitą książką. Tym razem
także, podobnie jak w ostatnio wydawanych przez
Czarne „Utraconym sercu Azji” czy „Po Syberii”,
pisarz zabiera czytelników daleko na wschód, aby
przekonać się, jak dzisiaj wygląda jedwabny szlak,
najważniejsza droga przez ponad tysiąc lat łącząca
Daleki Wschód – Mongolię, Chiny, Japonię – ze
światem arabskim i w dalszej części z Europą. Miejsca, które odwiedza
pisarz, niegdyś rozpalały wyobraźnię europejskich czytelników podróżniczych
relacji i egzotycznych baśni tajemniczością i bogactwem. Chiński
interior, Buchara, Samarkanda, Persja, kojarzyły się z pięknem i drogocennością
przywożonych stamtąd towarów, a także opowieściami
z czasów ich gospodarczej świetności i politycznej potęgi. Pisarz poddaje
te wyobrażenia wnikliwej i wcale nierzadko bolesnej weryfikacji,
dociekając, jak współczesność i jej przemiany oddziałują na miejsca
o tak bogatej historii. Kunszt Thubrona pozwala mu nie tylko na sugestywne
i wnikliwe opisanie kolejnych odwiedzanych miejsc, ale także,
dzięki umiejętnemu przeplataniu planów czasowych oraz perspektyw
– własnej, pojedynczych ludzi spotykanych po drodze, ale także małych
i wielkich ludzkich zbiorowości – ukazanie, że historia to nie jest
tylko to, co się działo kiedyś, ale także wszystko to, co dzieje się teraz.
Że przewala się ona przez piękny świat, tratuje ludzi, ludy, narody, wierzenia
i systemy wartości, które staną jej na drodze, idąc w znanym sobie
kierunku. Czy ma kształt mongolskich lub tybetańskich hord plądrujących
bogate miasta, czy arabskich oddziałów niosących na wschód
pożogę i słowo proroka, czy komunistycznej ideologii uszczęśliwiającej
ludzi, którzy nigdy tego nie pragnęli, czy też chińskiej modernizacji
i kolonizacji ujgurskich stepów.