Ponad 40 darczyńców Polski i świata finansuje upamiętnienie miejsca ukrycia i odnalezienia Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego. Na skwerze przy ul. Nowolipki na warszawskim Muranowie rozpocznie się budowa niezwykłej instalacji.

Z inicjatywą wyszedł prof. Jacek Leociak, badacz Holocaustu. Jego pomysł zainspirował plastyka i historyka Łukasza Mieszkowskiego i architekta Marcina Urbanka. W 2010 roku zaprojektowali oryginalny pomnik w kształcie zagłębionej w ziemi i otwartej od góry betonowej komory (piwnicy), na której dnie umieścili otwór (skrytkę). Z podziemi wyłaniać ma się przezroczysta podświetlona skrzynka z zatopionym w środku dokumentem. Projekt zebrał entuzjastyczne opinie. Apel o jego realizację skierowany do władz Warszawy i dzielnicy Wola podpisały setki osób z Polski i zagranicy. Wreszcie formalności zostały dopięte.

Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego jest unikatem w skali świata. To największy zbiór dokumentów dotyczących życia i śmierci Żydów w czasie II wojny światowej. Liczy blisko 30 tys. kart: druków urzędowych, gazet, ulotek, listów, notatek, relacji, dzienników, utworów literackich, rysunków, akwareli i fotografii. Zgromadziła je w warszawskim getcie tajna organizacja Oneg Szabat (Radość Soboty), kierowana przez historyka Emanuela Ringelbluma. W obliczu likwidacji getta współtwórcy archiwum – dwóch nastolatków Dawid Grabner i Nachum Grzywacz oraz ich nauczyciel Izrael Lichtensztajn – ukryli dokumenty w piwnicy swojej dawnej szkoły przy ul. Nowolipki 68.