Statuetkę Strażnika Pamięci 2023 w kategorii “Twórca” otrzymał Jacek Komuda za „wielką wartość twórczości literackiej dla budzenia i zachowania polskiej pamięci historycznej”. Redakcja „Do Rzeczy” doceniła takie powieści jak „Diabeł Łańcucki” i „Banita” z czasów sarmackich oraz „Hubal”, „Westerplatte” i „Wizna” z czasów drugiej wojny światowej. Wydawcą Jacka Komudy jest Fabryka Słów.

Laudację wygłosił red. naczelny miesięcznika „Historia Do Rzeczy” Piotr Włoczyk. „Nasz laureat posiadł bowiem niezwykły talent nie tylko do zajmującego opowiadania o średniowiecznej chwale Polski. Co najmniej równie dobrze wychodzi mu wciąganie czytelników do świata szlacheckiej Rzeczypospolitej Obojga Narodów walczącej z Moskwą, czy tragicznych walk polskich bohaterów Września ‘39. Wszystkie te książki łączy jedno: arcyciekawa akcja, bohaterowie, w których nie ma ani grama plastiku, i wielka historia, która opowiedziana jest tak, jak wydarzyła się naprawdę – mówił. – Nic dziwnego, skoro książki te pisze człowiek, który żyje historią, a właściwie żyje W historii. A jeżeli ktokolwiek uważa, że to ostatnie stwierdzenie jest nieco przesadzone, to pragnąłbym tylko przypomnieć, że nasz laureat zbudował sobie drewniany dworek rodem z XVII wieku. I zamieszkał w nim” – dodawał.

W tej kategorii nominowani byli pisarz Wiesław Helak za „znaczenie jego powieści obrazujących życie na polskich kresach” – „Lwowska Noc”, „Nad Zbruczem” czy „W stronę Seretu” oraz prof. Jacek Kowalski, pisarz i pieśniarz za “troskę o przywrócenie polskiej kulturze dziedzictwa sarmackiego”.

W kategorii “Mecenas” nagrodę Strażnika Pamięci otrzymała Telewizja Polska S.A. za “finansowanie filmów i sztuk teatralnych poświęconych polskiej historii i trosce o polską niepodległość”.

Statuetkę Strażnika Pamięci 2023 w kategorii “Instytucja” otrzymał prof. Piotr Gliński, minister kultury i dziedzictwa narodowego. Redakcja tygodnika „Do Rzeczy” uznała “determinację i skuteczność, z którymi prof. Gliński dążył do zbudowania Muzeum Historii Polski”.