Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne S.A. (WSiP)

02-305 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 136, tel./fax (022) 5762500, 5762501, infolinia 0800220555, http://www.wsip.com.pl, e-mail wsip@wsip.com.pl

Centrum Dystrybucyjne: 05-870 Błonie, Kopytów 44a, tel. (022) 7313701, fax (022) 7313707

 

Rok 2006 przyniósł zdecydowaną poprawę wyników WSiP. Po stracie przekraczającej 40 mln zł spółka odnotowała 27,8 mln zł zysku netto. Udało się też powstrzymać trend spadku przychodów, sprzedaż wzrosła o 2 proc., a WSiP po raz pierwszy od kilku lat zwiększyły swój udział w rynku podręczników szkolnych. Po rocznej przerwie oficyna powróciła także na pierwsze miejsce listy największych polskich wydawnictw książkowych (w 2006 roku zajęło je Reader’s Digest).

Wzrost zysku w porównaniu z rokiem 2006 robi wrażenie. Co istotne, wysoki zysk wypracowany w 2006 roku nie jest efektem uwolnienia części wysokich rezerw z 2005. Zysk z działalności operacyjnej wyniósł 26,96 mln zł, tj. o ponad 25 mln zł więcej niż w fatalnym 2005 roku. Kurs akcji WSiP zwyżkuje, nowy zarząd ma powody do zadowolenia.

Także wynik netto Grupy Kapitałowej WSiP jest zadowalający, choć ciąży na nim strata hurtowni Wkra. Zysk netto wyniósł prawie 21 mln zł (wzrost o 25,6 mln zł), zysk z działalności operacyjnej – 23,2 mln zł (wzrost o blisko 28 mln zł, w 2005 roku była strata). Wkra zakończyła rok katastrofalnym wynikiem. 9 mln zł straty i 96 mln zł przychodu to bez wątpienia porażka. Rok wcześniej Grupa Kapitałowa Wkry miała 157 mln zł przychodu oraz 3,7 mln zł straty, a sama Wkra – 146 mln zł przychodu i 3,65 mln zł straty. Jednocześnie dokonano restrukturyzacji spółki, zlikwidowano oddziały, zredukowano zatrudnienie ze 156 do 50 etatów.

Kolejny duży podmiot z Grupy Kapitałowej WSiP to warszawski Dom Książki (sprzedany w 2007 roku spółce Łopuszańska). DK Warszawa po raz pierwszy od 1999 roku zanotował zysk netto (4,1 mln zł), przychody nieznacznie wzrosły (pomimo likwidacji niektórych księgarń) z 28,2 do ok. 29 mln zł. Zysk wynika jednak z różnicy między wartością księgową a ceną sprzedaży kamienicy przy ul. Jasnej w Warszawie. Bez zysku z tej transakcji wynik DK Warszawa także był dodatni, ale bliższy zeru. Patrząc na zyski WSiP zrealizowane najpierw na sprzedaży kamienicy, potem samej spółki, dziwi dokonana przez poprzedni zarząd rezerwa na utratę wartości majątku DK Warszawa. Wykupienie od skarbu państwa akcji Domu Książki było jedną z lepszych inwestycji kapitałowych WSiP w ostatnich latach.

Kolejna spółka z Grupy Kapitałowej WSiP to Alfa Logis. Mała, ale być może o strategicznym znaczeniu. Jeśli wydawcy będą mieli bezpośrednio zaopatrywać szkoły w podręczniki, to Alfa Logis szybko wyrośnie na czołowego gracza na tym rynku. Dysponuje dzierżawionym magazynem i centrum logistycznym, które w ciągu 48 godzin pozwala dostarczyć książkę do dowolnego miejsca w Polsce. W 2006 roku spółka miała 8 mln zł przychodu i 0,9 mln zł zysku. Przychody mogłyby wzrosnąć nawet dziesięciokrotnie (oczywiście w zależności od przyjętego systemu rozliczeń i fakturowania usług), gdyby Alfa Logis stała się faktycznym dystrybutorem podręczników WSiP, a może także innych wydawców, co jest brane pod uwagę. Najpewniej jednak – sądząc z wypowiedzi byłego prezesa, Piotra Połulicha – Alfa Logis obierze drogę firmy „wyłącznie” logistycznej, świadczącej usługi różnym podmiotom na rynku: Sektor edukacyjny jest dla nas mniej atrakcyjny, ponieważ po­za małym i dużym sezonem podręcz­nikowym firma ma wolne moce, które należy „zapełnić” aktywnością. Firma powinna pracować przez cały rok. Roz­mawiamy już z pierwszymi potencjalny­mi klientami, z których tylko jeden jest z sektora edukacyjnego – mówił w sierpniu 2007 roku. Na grudzień 2007 Alfa Logis planuje uruchomienie nowego magazynu w Błoniu pod Warszawą.

Niewielkie, na poziomie 0,8-0,9 mln zł, przychody zrealizowały należące do WSiP Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. Spółka miała 0,7 mln zł straty. Opublikowano 26 tytułów. Plany na najbliższe lata to: 66 tytułów i 2 mln zł przychodu w 2007 roku, 96 tytułów i 3,5 mln zł przychodu w 2008 roku, a w scenariuszu bardziej optymistycznym (zakładającym większe zaangażowanie kapitałowe) – 5 mln zł w 2008 roku, kiedy to spółka powinna już osiągać zyski. Patrząc na skalę inwestycji, wydaje się, że WAiP były dobrym pomysłem, oficyna ta nie ma wprawdzie żadnego znaczenia z punktu widzenia wyników Grupy Kapitałowej (i to niezależnie czy przynosi zyski czy straty, w rachunku wyników GK WSiP jest praktycznie niezauważalna), ale wnosi istotną wartość dodaną, choćby w postaci dobrych kontaktów ze środowiskiem akademickim, a także… ze światem aktualnych i potencjalnych akcjonariuszy giełdowych WSiP.

Rentowność WSiP wyniosła w 2006 roku blisko 25 proc. (bardzo wysoka, nawet jak na branżę). Została ona osiągnięta dzięki restrukturyzacji spółki, m.in. ograniczeniu zatrudnienia z 414 osób na koniec 2005 roku do 271 na koniec 2006 roku (po dalszych zwolnieniach w połowie 2007 roku WSiP zatrudniały już tylko 260 osób) oraz obniżeniu kosztów ogólnego zarządu o 3 mln zł.

Spadły natomiast łączne przychody WSiP – ze 183 do 174 mln zł. Przychody Grupy Kapitałowej zmniejszyły się z 311 do 267 mln zł. Spadek przychodów wynika w znacznym stopniu z rezygnacji z kosztownego systemu księgarń agencyjnych. Jednocześnie jednak wzrosła liczba przedstawicieli handlowych WSiP – w połowie 2007 roku było ich 130. Jeśli za ich pośrednictwem ruszy sprzedaż, to przychody powinny wzrosnąć tylko dzięki różnicy pomiędzy marżą hurtową a realizowaną bezpośrednio ze szkołą.

W 2006 roku WSiP opublikowały ok. 800 tytułów, w tym ok. 200 pierwszych wydań. Na 2007 rok zapowiedziano m.in. od dawna oczekiwane nowe wydanie serii „Wesoła Szkoła” – najważniejszego cyklu podręczników WSiP do nauczania zintegrowanego. Inne nowości to m.in. podręczniki do nauczania języków obcych w klasach 1-3 szkoły podstawowej i w zerówkach, nowy podręcznik do historii w liceum, nowe podręczniki do przyrody i chemii w gimnazjum.

 

3 listopada 2004 roku Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne zadebiutowały na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Firma przestała być jednoosobową spółką skarbu państwa. Debiut był bardzo udany, pierwszego dnia właścicieli zmieniło 5,22 mln akcji, czyli 20 proc. wszystkich walorów wprowadzonych do obrotu. Akcje debiutowały za 10,90 zł – 21,1 proc. powyżej ceny emisyjnej. Potem jednak kurs zaczął spadać, zwłaszcza po ogłoszeniu słabych wyników finansowych za 2004 i 2005 rok. Znacznie lepsza była pierwsza połowa 2007 roku. Po ogłoszeniu wyników, a także zapowiedzi wysokiej dywidendy, kurs skoczył nawet do poziomu 15,20 zł za walor. W czerwcu 2007 roku Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy WSiP podjęło uchwałę o wypłacie niemal całości zysku netto (27,99 mln zł) w formie dywidendy.

Duże pakiety akcji WSiP mają fundusze inwestycyjne oraz Zbigniew Jakubas wraz ze spółkami zależnymi. Jakubas w 2007 roku zajął 47. miejsce w rankingu 100 najbogatszych Polaków tygodnika „Wprost”. Na wart 570 mln zł majątek biznesmena składają się m.in.: pakiet 41 proc. akcji Mennicy Państwowej (wart 215 mln zł); 5,2 proc. akcji spółki IDM (80 mln zł), 23 proc. akcji Energopolu Południe (30,5 mln zł), akcje Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych (30,6 mln zł). Jakubas jest też prezesem i właścicielem 75 proc. akcji spółki Multico.

Podczas Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy w czerwcu 2007 roku znaczącymi pakietami akcji dysponowały:

– AIG Otwarty Fundusz Emerytalny: 2 200 000 głosów (17,67 proc. liczby głosów na WZA, 7,04 proc. udziału w ogólnej liczbie głosów),

– Pioneer Stabilnego Wzrostu Fundusz Inwestycyjny Otwarty: 1 240 000 głosów (9,96 proc. liczby głosów na WZA, 3,97 udziału w ogólnej liczbie głosów),

– Pioneer Zrównoważony Fundusz Inwestycyjny Otwarty: 1 200 000 głosów (9,64 proc. liczby głosów na WZA, 3,84 proc. udziału w ogólnej liczbie głosów),

– Zbigniew Jakubas: 1 157 717 głosów (9,3 proc. liczby głosów na WZA, 3,7 proc. udziału w ogólnej liczbie głosów),

– Pioneer Akcji Polskich Fundusz Inwestycyjny Otwarty: 1 017 970 głosów (8,18 proc. liczby głosów na WZA, 3,26 proc. udziału w ogólnej liczbie głosów),

– Powszechny Zakład Ubezpieczeń na Życie S.A.: 769 921 głosów (6,18 proc. liczby głosów na WZA, 2,46 proc. udziału w ogólnej liczbie głosów),

– Powszechny Zakład Ubezpieczeń S.A.: 769 329 głosów (6,18 proc. liczby głosów na WZA, 2,46 proc. udziału w ogólnej liczbie głosów),

– BPH Fundusz Inwestycyjny Otwarty Aktywnego Zarządzania: 737 672 głosów (5,92 proc. liczby głosów na WZA, 2,36 proc. udziału w ogólnej liczbie głosów),

– BPH Fundusz Inwestycyjny Otwarty Akcji: 701 292 (5,63 proc. liczby głosów na WZA, 2,24 proc. udziału w ogólnej liczbie głosów),

– Multico sp. z o.o.: 698 185 głosów (5,61 proc. liczby głosów na WZA, 2,23 proc. udziału w ogólnej liczbie głosów).

 

Przed wejściem na giełdę zarząd WSiP zapowiadał inwestycje i udział spółki w konsolidowaniu branży, w tym przejęcia zarówno w sektorze książki edukacyjnej, jak i naukowej, dziecięcej czy nawet przewodników turystycznych. Prowadzono szereg rozmów z tak różnymi firmami jak: Wydawnictwo Edukacyjne, Wilga czy Pascal, złożono także ofertę zakupu prywatyzowanych Wydawnictw Naukowo-Technicznych. Tymczasem akcjonariusze, którzy obsadzili większość Rady Nadzorczej, oczekiwali od zarządu wyprzedaży części majątku spółki, wypłaty wysokich dywidend (zgodnie z uchwałą – od 50 do 100 proc. zysku na działalności operacyjnej w latach 2007-2009) czy tak kontrowersyjnych decyzji jak skup akcji własnych za kwotę od 68 mln zł. Pozbyto się nierentownych czasopism (najważniejsze – periodyki pedagogiczne – odkupiło wydawnictwo Dr Josef Raabe), drukarni cyfrowej, podjęto próby odsprzedaży Wkry, sprzedano Dom Książki Warszawa.

Dalsze losy WSiP zależeć będą głównie od zmian w akcjonariacie, a te są nieuchronne, na pewno fundusze będą chciały wycofać się z zyskiem z tej inwestycji. W zasadzie już mogą wycofać się z zyskiem na poziomie ponad 30 proc. – pytanie, czy będą chciały poczekać i skorzystać na zwiększeniu głosów na WZA, kiedy część walorów sprzeda załoga, a o potencjalnego inwestora nietrudno – zwłaszcza że korzystne dla niego decyzje przegłosowało WZA z marca 2006, które wprowadziło w statucie szereg zmian dających akcjonariuszom większą władzę nad spółką. Przypomnijmy, że wcześniej akcjami WSiP interesowały się m.in.: Agora oraz firmy zagraniczne jak: Pearson Education, Klett czy Cornelsen. Dla inwestora branżowego WSiP to wciąż smaczny kąsek, spółka ma duży udział w rynku edukacyjnym, wciąż ogromne rezerwy gotówkowe i inne aktywa, a przeprowadzona restrukturyzacja zatrudnienia i redukcja kosztów powinny gwarantować wzrost rentowności, o ile – rzecz jasna – uda się odwrócić tendencję spadkową w obrotach. Na pewno w interesie przyszłego właściciela byłyby inwestycje w nowe produkty i przejęcia firm konkurencyjnych lub z podobnego obszaru działalności, a nie wypłata wysokich dywidend. Zapowiedź wypłaty do 100 proc. zysku w krótkim okresie może zachęcać do zakupu papierów spółki (tak też stało się w pierwszym półroczu 2007), ale inwestor branżowy będzie zainteresowany długookresową obecnością we WSiP, a więc i zachowaniem jak największych środków na rozwój. Nie wykluczam inwestycji w przejmowanie innych podmiotów. Nie jest bowiem prawdą, że po dokonaniu buy-back nie będzie nas na to stać. Możliwości finansowe spółki są na poziomie 140 mln zł – mówił w lipcu 2006 roku nowy prezes WSiP, Stanisław Wedler.

O pozycji podręcznikowego giganta decydują nie tylko rezerwy gotówkowe, lecz także renoma, którą zawdzięcza ponad 60-letnim kontaktom ze szkołami, środowiskiem nauczycielskim i autorami podręczników. Obecnie działania marketingowe oficyny nakierowane są głównie na środowisko nauczycielskie. Najsilniejszą pozycję WSiP mają w nauczaniu początkowym – ok. 2/3 przychodów pochodzi ze sprzedaży podręczników i pomocy szkolnych dla klas I-III szkół podstawowych. Zdecydowanie słabiej wydawnictwa wypadają w gimnazjum, natomiast nienajgorzej w zreformowanym liceum. Silna pozycja w nauczaniu początkowym sprawia, że WSiP są stosunkowo niewrażliwe na silną tendencję odkupu używanych podręczników – uczniowie młodszych klas w większości korzystają bowiem z nowych książek.

 

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne działają od 62 lat. Powstały jako jedna z pierwszych po wojnie polskich oficyn w kwietniu 1945 roku i początkowo działały pod nazwą Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych. Już w lipcu 1945 nakładem PZWS ukazał się pierwszy podręcznik – „Elementarz dla szkół wiejskich” Mariana Falskiego. W pierwszym roku działalności wydano 1,4 mln egz. książek, choć zapotrzebowanie na podręczniki było znacznie większe. Pod koniec 1945 roku jeden podręcznik przypadał na pięcioro dzieci, w końcu 1946 roku wydawnictwo zapewniało już jednemu uczniowi dwa podręczniki, na początku 1948 roku – trzy. W 1948 roku firma rozpoczęła także wydawanie czasopism pedagogicznych.

Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych dały genezę nie tylko WSiP, ale także innym dużym oficynom. W 1951 roku z Instytutu Wydawnictw Naukowych PZWS wyodrębniono Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN), a rok później z działu kartografii firmy – Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych (PPWK).

Pierwszą dekadę działalności na polskim rynku PZWS zamknęły liczbą 200 mln wydanych książek, z czego 89 proc. stanowiły podręczniki. Co trzecia książka, która ukazała się w tym okresie w Polsce, sygnowana była znakiem tego wydawnictwa.

Pod obecną nazwą wydawnictwo działa od 1974 roku, kiedy to połączono PZWS i Państwowe Wydawnictwa Szkolnictwa Zawodowego (utworzone w styczniu 1951 roku). Od 1945 roku nakładem PZWS, a później WSiP ukazało się blisko 50 tys. tytułów o łącznym nakładzie ponad 2 mld egz.

Wielkie zmiany przyniosły lata 90. XX wieku. Po zmianach społeczno-gospodarczych trzeba było dokonać wymiany wszystkich starych podręczników. W ciągu czterech lat wymieniono 351 tytułów i wydano ponad tysiąc nowych. Pojawiła się też konkurencja – do 1990 roku WSiP były monopolistą na rynku podręczników. Był to także okres budowania nowej sieci dystrybucji (w 1992 roku upadła Składnica Księgarska, która zajmowała się sprzedażą książek wydawnictwa). Do końca 1999 roku sprzedażą podręczników WSiP zajmowały się hurtownie: Wkra, Reprint, Sezam, Nova, MarKa i Książka Szkolna (w 1998 roku miały one 87,9 proc. udziałów w sprzedaży książek WSiP). W 2000 roku zmieniła się polityka handlowa firmy – umożliwiono dystrybucję podręczników większej grupie hurtowni, z których znaczący obrót zrealizowały Matras i Wikr oraz grupa firm tworzących Wikr Konsorcjum (Calamus, Milo, Papirus, Emar, BGW, Rema, Hurtownia Językowa i Wikr). Dopuszczenie nowych dystrybutorów i zaostrzenie warunków współpracy spowodowało, że z dawnej grupy partnerów większość zbankrutowała – pozostały jedynie: Wkra (jako własność WSiP) i Nova.

Najważniejsze zmiany wiążą się z prywatyzacją firmy. W 1998 roku minister skarbu podpisał akt komercjalizacji i od tej spory firma działała jako spółka akcyjna należąca do skarbu państwa. Wielokrotnie podejmowano próby sprzedaży firmy w formie kolejnych przetargów. Oferty zakupu akcji WSiP składały m.in.: Pearson Education, Folens, WSOY, Agora, inwestorzy finansowi (m.in. Advent, CA IB, Innova Capital i Enterprise Investors) czy też konsorcja z udziałem takich inwestorów branżowych jak: Muza, M. Rożak, MAC, Uniprom, Nasza Księgarnia, Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha.
Najwyższe oferty (od 350 do nawet 400 mln zł) składały: Muza, Agora, a wcześniej konsorcjum Unipromu i Naszej Księgarni. Wcześniejsze przetargi w dziwnych okolicznościach były unieważniane, raz inwestor nie wpłacił oferowanej kwoty (Uniprom), ostatecznie skarb państwa sprzedał akcje WSiP znacznie poniżej wyceny spółki – poprzez giełdę za 280 mln zł.

W związku z reformą oświaty w latach 1999-2005 WSiP wydały w sumie ok. 2 000 nowych tytułów – do wszystkich objętych reformą etapów nauczania. Przygotowano też ponad 50 publikacji multimedialnych, które uzupełniają podręczniki szkolne, podobnie jak szereg serwisów internetowych dostępnych bezpłatnie bezpośrednio ze strony www.wsip.pl.

 

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne – najważniejsze dane