Niezwykle szeroko zarysowana panorama europejskiego Oświecenia,
chociaż prawdę mówiąc – zachodnioeuropejskiego, głównie w Anglii,
Francji i w Niemczech. Jeżeli autorka sięga do dalszych miejsc – są to regiony
orientalne. I nie jest to album w klasycznym rozumieniu ilustrowanej
publikacji z dodatkiem podpisów pod zdjęcia czy krótkich komentarzy. W tym przypadku tekst pełni równorzędną, a może nawet przewodnią
rolę w stosunku do ilustracji. Nie oznacza to przy tym, że część ilustracyjna
jest zaniedbana – wręcz odwrotnie: liczba i dobór reprodukcji jest
imponująca przy jednoczesnym niezwykle sugestywnym oddziaływaniu
na czytelnika poszczególnych starannie wybranych obrazów czy rycin.

Panorama jest rzeczywiście szeroka, bo autorka przechodzi od
podstawowego zagadnienia, jakim jest pytanie „Czym było Oświecenie?”
przez szereg interesujących współczesnego czytelnika tematów
jak życie towarzyskie, małżeństwo i rodzina, wspomniane już kontakty
z kulturami pozaeuropejskimi, poznawanie siebie, co obejmuje
rozrywkę, taką jak zabawy i bale, a jednocześnie sprawy obyczajowe
omówione w rozdziale „Wyspa miłości” – po znaczenie architektury
w systemie sprawowania władzy, postępy nauki i medycyny, aż po epilog
zatytułowany „Dziedzictwo Oświecenia”.

Zwróćmy jeszcze uwagę, że wiek Oświecenia był też czasem, gdy
po raz pierwszy w dziejach ludzkości powszechne stawało się czytanie
książek „Handel książkami rozwijał się wraz z upowszechnieniem czytania
i pisania … W ciągu tego stulecia [XVIII wieku] jakość wydawanych
książek bardzo wyraźnie wzrosła i rynek zapełnił się ilustrowanymi książkami”
– pisze autorka. Dzisiaj i w tej dziedzinie jesteśmy spadkobiercami
oświeceniowych idei i zachowań. Jeszcze ciągle.