Anne Ernaux jest tegoroczną laureatką literackiej Nagrody Nobla – zdecydowała tak Szwedzka Akademia Królewska.
Francuską pisarkę nagrodzono „za odwagę i kliniczną ostrość, z jaką odkrywa korzenie, wyobcowanie i zbiorowe ograniczenia osobistej pamięci”.
W Polsce dostępna jest jej powieść “Lata” (Czarne) w przekładzie Krzysztofa Jarosza i Magdaleny Budzińskiej.
“W 1985 roku Annie Ernaux, jedna z najwybitniejszych pisarek francuskich, wpada na pomysł, by napisać autobiografię w ujęciu socjologicznym, portret kobiety pochodzącej z małej miejscowości, intelektualistki – jako przedstawicielki społeczeństwa. Poprzez siebie chciała odzyskać pamięć pokolenia, uchwycić, jak przebiegały zmiany kulturowe, polityczne, jak kształtowały się poglądy. Zależało jej, by pisać tak szczerze, jakby już odeszła, jakby nie bała się niczyjego osądu. Ową prozą prawdy stały się jej „Lata” – Przeczytaj recenzję z Magazynu Literackiego KSIĄŻKI nr 5/22
Anne Ernaux to francuska pisarka, urodzona w 1940 roku, wychowała się w ubogiej rodzinie. W 1971 roku ukończyła studia w dziedzinie literatury współczesnej na Université de Rouen w Bordeaux. W latach 1966-1977 uczyła francuskiego w szkołach średnich, po czym została wykładowczynią na Centre National d’Enseignement par Correspondance.
Zadebiutowała w 1974 roku powieścią “Les Armoires vides”. Jest autorką ponad dwudziestu książek, m.in. wydanej po polsku mikropowieści “Miejsce” (PIW, 1989). Laureatka wielu międzynarodowych nagród literackich, w tym Nagrody Renaudot (właśnie za “Miejsce”) oraz Nagrody im. Marguerite Yourcenar (za całokształt twórczości).
Jej autobiograficzna, pokoleniowa opowieść “Lata” zdobyła Nagrodę Uniwersytetu Warwick, nagrodę przyznawaną przez Association Marguerite Duras, Nagrodę im. François Mauriaca, włoską Premio Strega Europeo, a także znalazła się na krótkiej liście nominowanych do Nagrody Bookera. Jest pierwszą kobietą, której dzieła ukazały się za życia w serii Quarto prestiżowego wydawnictwa Éditions Gallimard. Jest również doktorem honoris causa uniwersytetu Cergy-Pontoise. W swojej twórczości porusza kwestie wykluczenia m.in. ze względu na płeć, język czy klasę społeczną.
Wydawnictwo Czarne zapowiada na listopad wydanie publikacji kolejnej książki Ernaux zatytułowanej “Bliscy” (tłum. Agata Kozak). Złożą się na nią trzy teksty: nowy przekład “Miejsca”, “Pewna kobieta” oraz “Druga córka” – o siostrze Ernaux, która zmarła przy urodzeniu, informuje “Gazeta Wyborcza”.
Komentarze ekspertek centrum informacyjnego Tygodnia Noblowskiego Centrum Współpracy i Dialogu UW:
– Dzisiejsza laureatka Nagrody Nobla, Annie Ernaux w swoich publikacjach sonduje sytuację klasowego przejścia z klasy robotniczej do tzw. klasy średniej. Eksploruje liminalność pozycji, bycie w sferze pomiędzy – z jednej strony oderwania od korzeni, z drugiej strony braku możliwości całkowitego zakotwiczenia się w nowym miejscu społecznym – dr hab. Żaneta Nalewajk-Turecka, Instytut Literatury Polskiej, Wydział Polonistyki UW.
– Dzieła Annie Ernaux to literatura przejścia – przede wszystkim tego klasowego, ale nie tylko. Są to dzieła, które w pewnym stopniu wydają mi się zachowawcze pisarsko oraz relatywnie konserwatywne w sensie formalnym. Jeśli chodzi natomiast o rozpoznania społeczne, nie jest to literatura interwencyjna – np. w reakcji na wojnę, ale taka, która problematyzuje pozycję kobiet, obszar naszej religijności, aktualną kondycję społeczną oraz polityczną. Można to postrzegać jako pewnego rodzaju kod, który silnie funkcjonuje u autorki. Warto też podkreślić, że niepolityczność Ernaux w sensie konfliktu zbrojnego nie wyklucza polityczności w szerszym kontekście – dr Eliza Kącka, Instytut Literatury Polskiej, Wydział Polonistyki UW.
Annie Ernaux 17. kobieta w historii, nagrodzona najsłynniejszą nagrodą literacką na świecie.
Tegoroczne uroczystości wręczenia nagród Nobla odbędą się 10 grudnia.
