Wciąż mało jest książek, które pomogłyby dzieciom zrozumieć otaczającą ich rzeczywistość i wydarzenia, o których rozmawiają dorośli. Dlatego z wielką ciekawością sięgnęłam po książkę wydawnictwa Bajka poświęconą wojnie w Syrii, napisaną z myślą o młodym czytelniku. Grzegorz Gortat napisał ją w grudniu 2016 roku, tuż po ataku na konwój humanitarny zmierzający do Aleppo.

Książka za pomocą niezwykle sugestywnych ilustracji Marianny Sztymy i oszczędnego, ale mądrego tekstu Godrata opowiada historię pewnej syryjskiej rodziny. Narratorką jest ośmioletnia Jasmina, która wychowuje się w oblężonym, zrujnowanym Aleppo z rodzicami i dwoma braćmi – Nabilem i Tarikem. Ich codzienność to zabawa w gruzowisku w chowanego, wędrówki po wodę, zbieranie opału, chowanie się przed nalotami. Walka o przetrwanie. Ci, którzy jeszcze pamiętają czasy sprzed wojny próbują bawić się w szkołę. Od momentu wybuchu wojny zostało zniszczonych wiele placówek, budynki szkolne zaadaptowano na schronienia. Większość z żyjących w Syrii dzieci nie zna innej rzeczywistości niż wojenna. Krwawy konflikt zbiera swe żniwo już szósty rok. Cierpią osoby bezbronne, niewinne, nieangażujące się w konflikt – dzieci. Dziewczynka jest świadkiem śmierci trzyletniego braciszka, który zginął od zabawki-pułapki. „To nie my jesteśmy winni. Nie my podrzucamy misie, samochodziki albo długopisy podczepione do min. To nie jest wojna dzieci. Nas nie powinni do niej wciągać” – mówi mała bohaterka. To całkiem dojrzała narratorka, poznajemy jej myśli i spostrzeżenia. Czasem podsłuchuje rozmowy dorosłych i próbuje je zrozumieć. Rodzice w tej całej wojennej pożodze starają się dać swoim pociechom chociaż małe powody do radości, jak wspólny spacer czy oglądanie zachodu słońca. Jak wyznał mamie tata: „Chcesz wiedzieć, czego pragnę? Żeby z tego całego koszmaru wynieśli choć jedno piękne wspomnienie. (…) I pewnego dnia, na przekór faktom, pomyślą: a jednak miałem, miałam cudowne dzieciństwo”.

To książka o okrucieństwie wojny, o człowieczeństwie, o ludzkich uczuciach i zachowaniu w ekstremalnych warunkach. W zaskakujący sposób łączy szczególną bezwzględność, bestialstwo konfliktu zbrojnego z ujmującą łagodnością, ciepłem rodzinnym. To książka oryginalna, mądra i wzruszająca. Jak pisał Antoine de Saint-Exupéry, „w wojnie domowej linia ognia jest niewidoczna – przechodzi przez serca”.

Praca Gortata może być ważną pozycją w biblioteczce naszego dziecka. I naszej. A kupując ją, możemy zrobić szlachetny gest – dochód ze sprzedaży książki zostaje przekazany Polskiej Akcji Humanitarnej na pomoc w Syrii.