W 2005 roku wydawnictwo Iskry ukończyło edycję dziesięciotomowych
„Dzienników politycznych” Mieczysława F. Rakowskiego doprowadzonych
do 1990 roku. Kończącym je akcentem był XI Zjazd PZPR,
której autor był ostatnim pierwszym sekretarzem i który wypowiedział
historyczne słowa o wyprowadzeniu sztandaru. „Na sali zaległa śmiertelna
cisza. Później dowiedziałem się, że wśród delegatów byli tacy, którzy
płakali. Wcale się temu nie dziwię. Ja też z trudem panowałem nad
wzruszeniem” – warto te słowa zapamiętać. Pamiętniki, a zwłaszcza
doprowadzenie ich edycji do finału, były nie tylko wydarzeniem edytorskim,
ale też dały nam wspaniałe, chociaż na wskroś tendencyjne źródło
do dziejów Polski Ludowej, w której Mieczysław Rakowski odgrywał
rolę szczególną i w dużej mierze był jej niewątpliwym architektem –
jako redaktor naczelny specyficznie przecież usytuowanego w partyjnej
strukturze tygodnika „Polityka”, a potem jako jeden z najbliższych
współpracowników generała Wojciecha Jaruzelskiego.

Teraz otrzymujemy wyjątkowy „appendix” do „Dzienników”, zapis
rozmów dwóch kompetentnych rozmówców z byłym premierem, bo Mieczysław Rakowski był też premierem ostatniego peerelowskiego
rządu przed wyborami 1989 roku. Wszystkie poruszane watki są interesujące
i dają kolejne świadectwo, że czasy „słusznie minione” były
bardzo skomplikowane i na pewno nie mogą być jednoznacznie oceniane.
Dobrze więc, że mamy takie książki.