Z całą pewnością był Roman Dmowski obok Józefa Piłsudskiego
jednym z najwybitniejszych polityków
polskich pierwszej połowy XX wieku. Lecz w przeciwieństwie do Pilsudskiego był nie tylko politykiem ale i ideologiem, twórcą idei, którą realizować miała utworzona przez niego Narodowa Demokracja. Do dziś też właśnie jako ideolog silnie działa na zbiorową wyobraźnię, budząc
jednocześnie aplauz i sprzeciw.
I kto wie, czy z wszystkich polskich
liczących się polityków miał i ma nadal najwięcej zwolenników i przeciwników. Ale dlatego trudno
jest napisać jego biografię wyważoną,
zobiektywizowaną, pozbawioną
uprzedzeń bądź hagiograficznych
wyskoków. W ostatnich latach Dmowski doczekał się kilku książek, tyle że bardziej uwzględniających jego myśl polityczną aniżeli samą biografię. W tym kontekście ujęcie Krzysztofa Kawalca zwraca uwagę swym obiektywizmem. Autor książki
stara się ukazać Dmowskiego w kontekście społeczno-politycznych wydarzeń ostatnich dwudziestu lat XIX w. oraz blisko czterdziestu lat wieku XX. To dziewiętnaste stulecie,
według Kawalca, ukształtowało
osobowość polityczną i ideową Dmowskiego. Wiek XX, poczynając od wybuchu pierwszej wojny światowej,
upłynął w życiu twórcy Narodowej
Demokracji pod znakiem realizacji
głoszonych idei.

Autor ukazuje swojego bohatera
jako człowieka czynu, wiernego wyznawanym i głoszonym ideom, który zawsze racje państwa i narodu
przedkładał nad doktrynerskie, doraźne cele. Ale przedstawia go też jako postać w życiu prywatnym tragiczną,
świadomą przegranej, choć nieprzegranych idei. Przyznać trzeba,
że zaprezentowany przez Kawalca
portret budzić musi szacunek nawet
u największych przeciwników Romana Dmowskiego.