Tytułowy Ignacy Kaczmarek był rolnikiem, mieszkańcem Górnego Śląska, który podczas okupacji hitlerowskiej podpisał volkslistę. Niemieckie władze zakwalifikowały go do grupy czwartej, najsłabszej pod względem etnicznym. Należeli do niej Polacy, którzy mogli wylegitymować się dalekim przodkiem z krwią germańską, ale w oczach okupanta byli elementem niepewnym pod względem politycznym. I taki był właśnie Kaczmarek, czujący się Polakiem, słuchający zagranicznych rozgłośni radiowych, w prywatnych rozmowach rozpowszechniający pochodzące z nich informacje, a w dodatku komentujący je na swój sposób, na przykład taki, że bolszewicy pobiją Niemców, bo mają lepsze czołgi, a Śląsk wróci do odrodzonej Polski. Doniesiono na niego i w czerwcu 1944 roku stanął przed niemieckim sądem, który skazał go na śmierć przez ścięcie na gilotynie. Wyrok wykonano w katowickim więzieniu.

Za podobne „przestępstwa” skazywano również innych mieszkańców Śląska, także rdzennych Niemców oraz tych z volkslist, ale nie stosowano wobec nich tak drastycznych kar, w najgorszym razie otrzymywali po kilka lat ciężkiego więzienia. Oni jednak nie mieli opinii polskich patriotów, a Kaczmarek tak. Jego kazus stał się wyjątkowym przykładem zbrodni sądowej hitlerowskiego państwa z lat II wojny światowej, której sprawców szybko dosięgła ręka sprawiedliwości. Wkrótce bowiem po zakończeniu działań wojennych aresztowano i osądzono Niemca, który zadenuncjował Kaczmarka, oraz hitlerowskiego prokuratora domagającego się dla niego kary śmierci. Obaj zostali straceni.

Książka Konrada Graczyka, doktora nauk prawnych z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, jest staranną pracą naukową o charakterze historyczno-legislacyjnym, której autor wyselekcjonował „dotyczące przestępstw politycznych niemieckie przepisy karne z okresu III Rzeszy”, zbadał je, „bazując na dorobku doktryny i orzecznictwa”, a następnie przeanalizował „za pomocą metody formalno-dogmatycznej (…) prawo mające zastosowanie w Polsce i Niemczech do rozliczeń z wydarzenia II wojny światowej”. Podstawą badań były akta sprawy, w tym oskarżenie, protokoły przesłuchań oraz zeznań, wyrok, także korespondencja między prokuraturami katowicką i berlińską oraz inne dokumenty.